IDP đầu tư mở rộng tại Việt Nam và công nghệ giáo dục mang tính bước ngoặt
Bogotá là một trong những thành phố có hệ thống đường dành riêng cho xe đạp quy mô và chỉn chu nhất thế giới, trở thành hình mẫu về phát triển xe đạp giảm kẹt xe và khí thải. Họ đã làm điều đó như thế nào?Vào chủ nhật và ngày lễ từ 7 giờ sáng đến 2 giờ chiều, chính quyền thủ đô Bogotá, Colombia cấm ô tô trên 120 km đường phố chính, tạm thời biến chúng thành không gian riêng cho xe đạp, người đi bộ, trượt patin… Sáng kiến Ciclovía này ra đời đã được nửa thế kỷ (từ năm 1974) nhằm khuyến khích lối sống xanh giảm khí thải, hoạt động ngoài trời và giao lưu cộng đồng. Mô hình Ciclovía trở thành nguồn cảm hứng toàn cầu, được nhiều thành phố trên thế giới áp dụng như Santiago - Chile, Los Angeles - Mỹ, Seoul - Hàn Quốc…Sáng kiến Ciclovía dù sao cũng chỉ là "cái ngọn", chính quyền Bogotá còn đầu tư giải quyết "cái gốc" bằng chương trình CicloRutas. Từ năm 2004, xe đạp được đưa vào quy hoạch tổng thể đô thị và chiến lược giao thông của thành phố bằng cách xây dựng mạng lưới đường dành riêng cho xe đạp, gọi là CicloRutas. Xây dựng gần 600 km đường dành cho xe đạp trong một thành phố 8 triệu dân không phải là chuyện dễ dàng. Phải mất hơn 10 năm, chính quyền mới đưa được hệ thống CicloRutas vào hoạt động suôn sẻ.Các tuyến đường này kết nối đến những đầu mối giao thông quan trọng: trung tâm thành phố, các khu dân cư, điểm tham quan, hệ thống xe buýt nhanh TransMilenio (tại các bến này đều có khu giữ xe đạp)… Nhờ đó, di chuyển bằng xe đạp ở Bogotá an toàn và nhanh hơn phương tiện công cộng vào giờ cao điểm (17 km/h so với 13 km/h). Ngoài ra, mạng lưới này còn có các tuyến đường dành cho xe đạp chạy dọc theo sông, hồ quanh thành phố phục vụ cho nhu cầu đạp xe thể dục, ngắm cảnh. Tại các điểm dừng chân có dịch vụ hỗ trợ kĩ thuật. Nhờ vậy, đạp xe trở thành môn thể thao phổ biến, hơn một nửa số hộ gia đình có xe đạp…Theo thống kê của Tổ chức toàn cầu ITDP (Institute for Transportation & Development Policy), năm 2000, Bogotá chỉ có khoảng 0,2% số chuyến đi trong thành phố là bằng xe đạp. Năm 2019 tăng lên 7% và năm 2022 là 8%."Để phát triển được xe đạp như hiện tại không thể chỉ bằng mệnh lệnh. Chính quyền Bogotá đã thực sự đầu tư phát triển hệ thống xe công cộng, xây dựng hạ tầng thuận lợi và an toàn cho người đi xe đạp. Người dân có thể đi đến bất cứ đâu bằng xe đạp hoặc xe buýt một cách dễ dàng mà rẻ thì đương nhiên họ sẽ chọn thôi", Julio Salas, nhà hoạt động môi trường sống tại Bogotá nói.Giảm kẹt xe và ô nhiễm môi trường, nâng cao chất lượng cuộc sống là những mục tiêu lớn của bất cứ quốc gia nào. Việt Nam có thể rút được bài học kinh nghiệm nào từ Colombia?Với quan điểm một thành phố sống tốt thì chất lượng sống (môi trường, giao thông…) của người nghèo đô thị phải được đảm bảo, từ năm 2005, chính quyền Bogotá tập trung quy hoạch và phát triển giao thông an toàn, ưu tiên đáp ứng nhu cầu của người nghèo đô thị. Cụ thể, thành phố mở thêm làn cho xe đạp, phát triển diện tích cây xanh cho tuyến đi bộ và xe đạp, quy hoạch lại hệ thống xe công cộng sao cho việc tiếp cận cũng như đón, trả khách thuận tiện nhất. Người đi xe đạp phải có thể tiếp cận mọi khu vực trong thành phố một cách dễ dàng. Đặc biệt chú trọng việc này ở những khu nghèo nhất để người dân nơi này cảm thấy không bị phân biệt đối xử và từ đó thay đổi ý thức giao thông.Đó là kết quả nghiên cứu của Ngân hàng Thế giới năm 2022. Nhờ xe đạp, trong 10 năm, Bogotá đã giảm được 36.600 tấn khí thải CO2. Hiện tại ở Bogotá, hơn 1,5 triệu người tham gia đạp xe mỗi tuần. Cạnh đó, chính quyền đánh thuế cao, cấm xe ô tô vào thành phố 2 lần/tuần vào giờ cao điểm, người đi bộ và xe đạp luôn được ưu tiên hàng đầu…Chưa kể, hằng năm Bogotá còn có chiến dịch "Ngày không ô tô" nhằm bảo vệ môi trường. Vào ngày này, khoảng 1,5 triệu ô tô cá nhân không tham gia giao thông (trừ xe cấp cứu, xe có nhiệm vụ đặc biệt). Thay vào đó, người dân đi lại bằng xe đạp và các phương tiện công cộng…Bà Nguyễn Văn Hạnh Thục: Đổi mới sàn việc làm, giảm số lượng để nâng chất lượng
Thầm gọi tên người đã vắng xa phương trời
Nhà báo Huỳnh Dũng Nhân kể 70 năm cuộc đời tận hiến cho văn, báo, thi, họa..
Những năm đầu 80 của thế kỷ trước, ở quê tôi, một vùng thuần nông tại Nghệ An, gần như nhà nào cũng thiếu ăn quanh năm. Những bữa ăn chỉ toàn cơm độn khoai lang, mì hạt kèm với rau má, củ chuối luộc đã ám ảnh đám trẻ lên 6 - 7 tuổi như tôi. Và chúng tôi chỉ mong tết đến. Tết có bánh chưng, có thịt, có cơm trắng, áo mới… dù nó đến và đi rất nhanh. Tết Nguyên đán ở quê tôi bắt đầu từ ngày 23 tháng chạp bằng lễ cúng ông Táo. Ở thời buổi đói kém ấy, nghi thức cúng lễ rất đơn giản, chủ yếu là đồ chay, rất ít nhà cúng mặn và chúng tôi, những đứa trẻ háu ăn cũng chẳng được thụ lộc đáng kể. Tết chỉ thực sự chạm ngõ mọi nhà từ ngày 27 tháng chạp. Buổi sáng hôm đó, tiếng lợn eng éc từ làng trên, xóm dưới rộn lên, nghe thật náo nhiệt. Đây là thời điểm các hợp tác xã nông nghiệp mổ lợn để chia thịt cho các xã viên ăn tết. Những năm 1980, cha tôi còn trong quân ngũ, mẹ tôi, tôi và đứa em được nhận thịt ăn tết. Chúng tôi vây quanh sân kho hợp tác xã xem người lớn mổ lợn. Trong không khí đầy niềm vui và sự háo hức, chúng tôi hồi hộp chờ đợi giây phút được chia thịt mang về. Những mảng thịt được xẻ ra, chia nhỏ, để trên những chiếc nong bằng tre. Một người cầm quyển sổ, đọc danh sách xã viên để 4 - 5 người khác cân thịt. Những phần thịt có cả xương được xâu vào sợi lạt nứa. Mỗi khẩu được 2 lạng thịt (200 gram). Nhà tôi 3 khẩu nên được 6 lạng, kèm theo mấy miếng lòng đã luộc. Nhận khẩu phần của gia đình, tôi háo hức cầm xâu thịt mang về, vừa đi vừa chạy, lòng đầy hân hoan.Mẹ tôi chia mấy miếng lòng cho hai anh em tôi ăn trước. Lòng đã nguội ngắt nhưng vẫn ngon vô cùng. Phần thịt lợn, mẹ tôi tách mỡ, đem vùi vào cái bồ đựng muối ở xó bếp để dành chiên lấy mỡ xào rau. Thịt nạc, mẹ tôi kho mặn. Niêu thịt kho nhỏ bé không đủ ăn trong những ngày tết nhưng vị ngon của nó vẫn theo tôi đến bây giờ.Chợ Vẹo ở xã bên, cách làng tôi vài cây số, họp vào các ngày chẵn. 28 tháng chạp hằng năm, chợ này đông vui nhất vì đó là phiên chính của chợ tết. Mẹ tôi bưng cái mủng đan bằng tre, đội nón, dắt em tôi đi chợ. Tôi nhảy chân sáo theo sau. Mưa xuân lất phất, con đường làng lép nhép bùn đất. Chợ tết nhộn nhịp người mua kẻ bán, rất vui. Mẹ tôi thường mua áo quần cho anh em tôi, rồi mua trầu, cau, một ít cam, cá biển và 1 cân thịt nữa. Mẹ nói có khó đến mấy thì tết cũng phải sắm cho được mấy thứ này. Mẹ tôi đội mủng về, cái tết ùa vào nhà.Sáng mùng 1, mẹ chuẩn bị cau, trầu, cam để chúng tôi đi chúc tết. Mẹ đi trước, tôi và đứa em líu ríu theo sau. Chúng tôi đến nhà người thân trong làng và họ hàng ở làng khác. Với những người lớn tuổi, mẹ tôi mang lễ thường là 3 - 5 quả cau hoặc 1 quả cam làm quà chúc tết. Mẹ đặt lễ ở bàn, lễ phép thưa: "Hôm nay mùng 1 tết, mẹ con chúng con có quả cau đến mừng tuổi ông, bà…". Tôi được mẹ dạy câu chúc tết này và khi lên lớp 1 thì tôi thay mẹ nói lời chúc và được người lớn khen, cho kẹo nên rất sướng. Chúc tết ở quê tôi gọi là mừng tuổi, ý là mừng cho tuổi mới. Đi mừng tuổi, tôi cũng được mừng tuổi, vui nhất khi đó là nhận tiền xu để đánh đáo; được ăn bánh chưng, kẹo bi; những thứ mà khi hết tết, chúng tôi nằm mơ cũng khó thấy. Ở quê tôi, từ xa xưa và đến giờ vẫn thế, trong những ngày tết, mọi người trong làng đều đến nhà nhau mừng năm mới. Ngày trước, quà chỉ là dăm ba quả cau để người lớn ăn trầu hoặc một vài quả cam, nay là một gói bánh. Nhưng việc quà tết nay đã được tinh gọn dần và chủ yếu là đến nhà chơi, chúc tết gia đình, uống nước, trò chuyện. Không ai buộc ai phải đến nhà chúc tết nhưng đã thành phong tục, không đi cứ cảm giác như có lỗi với người khác. Phong tục mừng tuổi giúp mọi người trong làng, trong xã thêm đoàn kết, chia sẻ với nhau. Đến mừng tuổi những người già neo đơn, người có hoàn cảnh khó khăn, ốm đau bệnh tật, trẻ con thường mang bánh còn người lớn thường mang theo ít tiền để thăm hỏi. Quê tôi có ông Thời, hồi đó nhà nghèo nhưng ông sống rất tình nghĩa. Tết nào ông cũng đi mừng tuổi khắp xã, bất kể có quan hệ họ hàng hay không. Ông Thời thường mang theo mấy quả cam, bỏ trong cái túi cước. Vào nhà nào, ông đều mang ra 1 quả, bảo: "Tết không có gì, chỉ có quả cam, tôi đến mừng tuổi cho gia đình năm mới bình an, làm ăn may mắn". Nhà nào cũng vậy, ông Thời chỉ ngồi chừng vài phút, hỏi han chuyện trò ít câu vui vẻ rồi chào đi. Mọi người trong xã đều quý ông, nhận lời chúc, xin trả lại cam cho ông. Ông Thời cười, nói: "Ông bà cho thì tôi xin lại, chúc ông bà năm mới vạn sự như ý". Xưa và nay vẫn thế, cứ sáng sớm mùng 1, ở quê tôi, con cháu kéo đến nhà ông bà, cha mẹ để chúc tết, trước khi đi mừng tuổi những người thân khác. Tiếng cười đùa huyên náo. Các nhà thờ họ rộn ràng tiếng trống tế. Cây nêu dựng khắp ngõ ngách trong làng. Những cô gái xúng xính gánh mâm cỗ đến nhà thờ để cúng tổ tiên. Ngày thường, ở làng chỉ còn phụ nữ và người già, thanh niên và trung niên ra Bắc, vào Nam, xuất ngoại lao động, nhưng cứ đến ngày tết làng lại đông vui, nhộn nhịp. Tết là dịp đoàn tụ khiến những người xa quê đều muốn về với gia đình, người thân. Ở nhà, những người bố, người mẹ già chỉ mong tết đến để con cháu trở về sum họp. Rời làng ngót 30 năm, nhiều người già tôi từng đến nhà mừng tuổi vào ngày tết năm xưa đã thành người thiên cổ, nhưng sự gắn kết từ tục mừng tuổi đã giúp tôi nhớ như in các mối quan hệ họ hàng, dù đã cách nhau nhiều đời. Tết vẫn thế, vẫn mang lại nhiều giá trị tinh thần khiến ai xa quê cũng phải nhớ, phải đau đáu tìm về.
Bận rộn với công việc nghệ thuật lẫn kinh doanh, Hồ Ngọc Hà vẫn nỗ lực dành thời gian cho tổ ấm nhỏ của mình. Người đẹp chia sẻ ở hiện tại, khi các con bắt đầu đi học nên cần sự đồng hành, gần gũi của người thân. Giọng ca 8X thấy mình may mắn khi luôn hoàn thành tốt vai trò nghệ sĩ, doanh nhân nhưng vẫn giữ thói quen dậy sớm nấu đồ ăn sáng, đưa các con đến trường. Hồ Ngọc Hà bày tỏ: “Khi bạn đã yêu thích thì điều đó sẽ khiến bạn cảm thấy rất hạnh phúc. Vào mỗi buổi sáng, các con sẽ dậy trước và đánh thức tôi. Mọi người cùng ngồi ăn sáng, rồi tôi đưa các con đến trường. Sau đó, tôi bắt đầu tập thể dục, đi thiền và tham gia các hoạt động quay hình, chụp ảnh… Lúc tôi trở về, gia đình lại có buổi tối cùng nhau. Các con của tôi ngủ từ 7 giờ nên sau đó tôi lại đi diễn. Kể cả khi đi Hà Nội làm việc, tôi vẫn trở về trong đêm để sáng các con vẫn thấy mình bên cạnh”. Nhìn lại, nữ ca sĩ bất ngờ khi bản thân có thể sắp xếp mọi việc một cách tròn trịa, chu toàn. Cô bật mí việc dạy các con cũng do mình phụ trách vì: “Anh Kim Lý thường làm bạn với các bé, còn tôi phải đóng vai ác hơn một xíu, phải đâu ra đấy. Nếu thiếu tôi vài ngày thôi là sẽ 'chệch đường ray' rồi, cho nên tôi phải theo sát các con”. Subeo - con trai đầu của Hồ Ngọc Hà được khen ngợi bởi vẻ ngoài cao lớn. Khi được hỏi về việc chuẩn bị tâm lý làm mẹ chồng, giọng ca Cây đèn thần hài hước kể từng dặn con rằng “yêu mấy thì yêu nhưng 35 tuổi hãy lấy vợ”. Về lý do, nữ ca sĩ thừa nhận bản thân “còn trẻ lắm, chưa sẵn sàng”. Cô nhắn nhủ thêm: “Tôi hy vọng với thế hệ trẻ của các bạn phải cực kỳ trưởng thành, thấu đáo và tự chủ rồi hãy nghĩ đến chuyện đó”. Cô nói thêm chuyện dạy con “không trơn tru như một giấc mơ" vì “con cái có khi này, khi kia và mình cũng vậy”. Nữ ca sĩ thừa nhận lúc “nói không ai nghe”, Kim Lý sẽ đứng ra giải quyết. Chia sẻ về sự thay đổi khi làm mẹ, giọng ca Cả một trời thương nhớ bày tỏ: “Trước đây tôi cũng nóng tính, dễ giận hờn. Cuộc sống trôi qua mà mình cứ mang sự giận hờn thì mình buồn mà người khác cũng buồn. Đó là cách tôi hóa giải mọi thứ trong gia đình”. Được biết Hồ Ngọc Hà sẽ góp mặt trong chương trình Hoa xuân ca, dự kiến lên sóng ngày 27 và 28.1 trên VTV. Ngoài nữ ca sĩ, chương trình còn có sự góp mặt của NSND Thanh Lam, ca sĩ Bùi Công Nam, Phương Mỹ Chi…
Canh bổ dưỡng hay bữa ăn không tinh bột - ý tưởng giữ dáng hoàn hảo
Theo BGR, Apple đang đối mặt với khó khăn trong chuỗi cung ứng khi nhà cung cấp màn hình BOE gặp vấn đề về chất lượng. Điều này có thể ảnh hưởng đến sản lượng iPhone 14, 15 và 16, đồng thời đặt ra câu hỏi về tương lai của iPhone SE 4.Trang OLED-info cho biết BOE, một trong những nhà cung cấp tấm nền AMOLED cho iPhone, đang 'chật vật' với các vấn đề về chất lượng. Hậu quả là việc Apple được cho là đã chuyển hướng một số đơn đặt hàng màn hình cho iPhone 14, 15 và 16 sang hai công ty khác là Samsung và LG.BOE dự kiến sẽ mất ít nhất 6 tuần để khắc phục sự cố và khởi động lại dây chuyền sản xuất. Dù được kỳ vọng cung cấp khoảng 40 triệu tấm nền cho Apple, công ty mới chỉ đặt hàng được khoảng 7 - 8 triệu tấm kể từ đầu năm 2024 do không theo kịp tiến độ.Trong khi vấn đề của BOE với dòng iPhone hiện tại đã rõ ràng, tương lai của iPhone SE 4 lại trở thành một ẩn số. Các tin đồn trước đây cho rằng BOE sẽ là nhà cung cấp chính cho màn hình của mẫu iPhone giá rẻ này.Việc iPhone SE 4 có thể ra mắt ngay trong tuần này càng làm dấy lên sự tò mò. Liệu BOE có kịp đảm bảo đủ số lượng màn hình cho Apple?Một báo cáo từ The Elec vài năm trước tiết lộ rằng cả Samsung và LG đều không mặn mà với việc sản xuất màn hình cho iPhone SE 4 do công nghệ LTPS TFT được coi là lỗi thời. Điều này có thể là lợi thế cho BOE, vì quy trình sản xuất này có độ khó kỹ thuật thấp. Hơn nữa, nhu cầu về màn hình cho iPhone SE 4 cũng thấp hơn nhiều so với các mẫu iPhone cao cấp.Bên cạnh những thông tin về nhà cung cấp, các tin đồn còn cho thấy iPhone SE 4 sẽ mang đến nhiều thay đổi đáng chú ý. Đây có thể là chiếc iPhone đầu tiên của Apple được trang bị modem 5G 'cây nhà lá vườn'. Thiết kế cổ điển với nút Home cũng sẽ được thay thế bằng Face ID và màn hình OLED 6,1 inch.Hiện tại, giới công nghệ đang chờ đợi những thông tin chính thức từ Apple. Liệu BOE có thể giải quyết vấn đề chất lượng? iPhone SE 4 có ra mắt đúng hẹn? Và những thay đổi trong chuỗi cung ứng sẽ ảnh hưởng đến Apple như thế nào? Câu trả lời sẽ dần được vén màn trong tương lai.
