Kinh tế Trung Quốc có rơi vào 'vòng xoáy' của Nhật Bản ngày trước?
Tết Nguyên đán là thời điểm đầu của chu kỳ năm mới. Khi căn cứ vào các sử liệu và văn hóa dân gian, chúng ta khó xác định người Việt bắt đầu ăn tết vào dịp lập xuân từ khi nào; tuy nhiên, nhắc về nguồn gốc tết chúng ta lại có nhiều thông tin thú vị.PGS.TS Nguyễn Ngọc Thơ, Giảng viên cao cấp Viện Phát triển năng lực lãnh đạo, Đại học Quốc gia TP.HCM cho biết, người Việt cổ sớm hiểu và xác định Tết Nguyên đán là mở đầu cho một năm nông lịch nhờ vào khả năng nhận thức sự tuần hoàn của thời tiết và sự thích ứng của vụ mùa ngoài đồng. Từ thời cổ đại, khi tổ tiên người Việt nhận thức được sự chuyển giao của thời tiết và chu kỳ thời gian trong năm đã có một số hình thức sơ khai về việc xác lập chu kỳ tuần hoàn và tổ chức đón tết. Khảo cứu về phong tục của người Bách Việt cổ, trong đó có tổ tiên Lạc Việt, cho thấy ngày tết đầu năm trước đây rơi vào đầu tháng 11 âm lịch (ứng với tháng Tý), chứ không phải đầu tháng giêng (tháng Dần). Cụ thể, người Việt xưa không dùng số đếm để gọi ngày, tháng mà dùng Thiên can – Địa chi để gọi tên, chẳng hạn hết tháng Tý thì tới tháng Sửu, rồi đến Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất, Hợi là hết một năm. Giờ Tý là giờ chuyển giao giữa hai ngày trong đêm, tháng Tý là tháng lạnh nhất trong năm - tháng 11, ứng với thời điểm Đông chí, thời điểm để bắt đầu một chu kỳ đếm mới. Lúc này mùa màng cũng đã kết thúc, người Việt xưa nghỉ ngơi để chờ đến khi thời tiết ấm lên mới tính tới việc gieo cấy mùa sau. Vì vậy, họ đã chọn đầu tháng Tý (tức tháng 11 âm lịch) để ăn tết. Tính từ đầu tháng 11 cho tới đầu tháng 5 năm sau là trọn 6 tháng; do đó, người Việt gọi Tết Đoan ngọ ngày mùng 5.5 âm lịch là Tết nửa năm. "Có giả thuyết cho rằng, tháng 11 ở Việt Nam trời chưa quá lạnh, người Việt cổ có thể tổ chức các hoạt động đón tết. Trong khi đó, ở Trung Quốc, Triều Tiên, Nhật Bản… tháng 11 là bắt đầu vào chính đông, quá lạnh không ăn tết được nên họ phải tính toán lựa chọn thời điểm tiết lập xuân để ăn tết, chính vì thế họ xác định tết âm lịch vào tháng Dần (tức tháng giêng, ngay trước hoặc sau tiết lập xuân). Họ xác định tháng Dần là tháng đầu năm, gọi là "Chính nguyệt" (tức tháng chính trong năm). Quá trình này diễn ra rất sớm trong lịch sử, dưới nhãn quan "di phong định tục" . Trong quá trình tiếp xúc văn hóa và hội nhập, người Việt cổ đã dần chuyển đổi tổ chức đón tết từ đầu tháng Tý (tháng 11) sang đầu tháng Dần (tháng giêng) như ngày nay vậy", PGS.TS Nguyễn Ngọc Thơ chia sẻ.Trước đây không lâu, một số làng quê ở Vĩnh Phúc, Phú Thọ - nơi được cho là vùng đất kinh đô xưa của nhà nước Văn Lang xưa của các vị vua Hùng còn lưu lại một số tập tục cổ (như tục ăn đất khoán hun khói, tục làm lễ mở cửa rừng...) gợi về ký ức của ngày tết cổ xưa vào đầu tháng 11 của người Việt cổ. Một số gia đình người Việt gốc Hoa ở Đồng bằng sông Cửu Long vốn có nền tảng Bách Việt cổ cũng tổ chức cúng tết Đông chí bằng chè trôi nước, bánh ngọt và trái cây, coi tết Đông chí là ngưỡng thêm tuổi mới của mọi người. Như đã nói, trên đây là một giả thuyết cần có nhiều khảo cứu hơn nữa để làm rõ hơn vấn đề.Theo PGS.TS. Nguyễn Ngọc Thơ, khó có thể biết rõ người Việt xưa ăn tết thế nào nhưng cơ bản tết không thay đổi về ý nghĩa. Tết xưa còn lưu lại trong ký ức người Việt Nam hôm nay chỉ có thể là ký ức tết từ thời bao cấp hay ở giai đoạn đầu của cải cách – mở cửa mà thôi. Phong tục ngày tết xưa về cơ bản thể hiện sinh động các ý nghĩa tạ ơn đất trời, thần linh và tổ tiên, củng cố mối quan hệ vốn có của gia đình - dòng tộc, thực hiện các nghi lễ cổ truyền để chào đón năm mới và truyền dạy văn hóa cho các thế hệ con cháu, củng cố và mở rộng giao tiếp với láng giềng xung quanh, tổng kết – đúc kết kinh nghiệm của năm cũ và gửi gắm mong ước cho năm mới, chuẩn bị tâm thế mới cho năm làm việc tiếp theo. Nhìn chung, dù là tết xưa hay tết nay gì đi nữa thì ngày tết vẫn là dịp để chúng ta nhìn lại những thành quả của năm cũ và rút ra bài học cho năm mới (đối với cá nhân) và củng cố truyền thống gia đình và các mối quan hệ (đối với xã hội). Ông Thơ cho rằng, trước đây, cuộc sống hằng ngày chưa thật đủ đầy nên người ta mong đến tết để được nghỉ ngơi, ăn ngon, mặc đẹp. Vậy nên mới có câu:Cu kêu 3 tiếng cu kêuMong mau tới tết dựng nêu ăn chè.Còn ngày nay, cuộc sống no ấm hơn nên việc ăn mặc không là vấn đề nữa. Thay vào đó, sau một năm làm việc vất vả, dịp tết được nghỉ dài ngày, nhiều người quay về gia đình đoàn tụ và đón tết với gia đình trong khi không ít người muốn được nghỉ ngơi, giải trí, giao tiếp (không muốn các nghi lễ theo họ là "rườm rà"), hoặc đi du lịch..., nên dường như có sự chuyển dịch từ "ăn tết" sang "chơi tết". Dù vậy, dù là "ăn tết", "chơi tết" hay gì đi nữa thì các nghi lễ truyền thống trong dịp tết như cúng ông Táo, cúng tất niên và đ1n ông bà tổ tiên về ăn tết, cúng giao thừa, mừng tuổi ông bà cha mẹ, lì xì trẻ thơ, chúc tết dòng họ, láng giềng, thăm viếng thầy cô cũ thưở thiếu thời, tạ ơn những quý nhân đã giúp đỡ trong đời... vẫn được ưu tiên gìn giữ. Nói cách khác, các ý nghĩa cơ bản của ngày tết vẫn được giữ nguyên trạng qua phong tục và nghi lễ, việc tổ chức "ăn tết" hay "chơi tết" chỉ là hình thức thích ứng của cuộc sống đương đại. Cũng cần nhấn mạnh rằng, các phong tục, nghi lễ quan trọng trong mấy ngày tết chỉ đẹp khi chúng ta không tạo gánh nặng các thành viên gia đình, nhất là phụ nữ (chẳng hạn bắt buộc phải mâm cao cỗ đầy, nấu nướng phải tươm tất nhiều món, gánh nặng con cháu làm ăn xa quay về phải "lễ nghĩa" đầy đủ với cả họ, cả làng...). Tết là dịp sum vầy để củng cố hay xây đắp truyền thống gia đình, chúng ta cần chú ý đến nhu cầu được nghỉ ngơi, chơi tết của phụ nữ trong nhà và những người trẻ vốn đã vất vả ngược xuôi mưu sinh trong suốt năm qua. Theo nhà nghiên cứu văn hóa, dù là ăn tết hay chơi tết chúng ta cũng cần chú ý yếu tố về sự ấm cúng của gia đình, đặc biệt là những người có tuổi, ông bà cao tuổi vì ngày tết là khoảng thời gian thiêng liêng để các bậc cao niên được sống trong không gian thiêng liêng của gia đình, được tương tác, đối thoại và thể hiện lòng tôn kính, kính nhớ với tổ tiên. Đối với nhiều gia đình Việt Nam, bàn thờ tổ tiên những ngày tết phải đầy đủ lễ phẩm và nhang khói, có như vậy họ mới cảm thấy ấm cúng, an lòng. Vậy nên người trẻ mong muốn tổ chức chơi tết (như mời bố mẹ đi du lịch xa nhà chẳng hạn) phải lưu ý việc này."Do đó, nếu người trẻ mong muốn mời ba mẹ rời quê lên thành phố ăn tết hay cùng nhau đi du lịch đó đây mà ba mẹ từ chối thì không nên buồn, bởi ba mẹ và những người lớn trong nhà còn có những nhiệm vụ phải làm để giữ lửa, giữ phong tục, giao tiếp với người tổ tiên đã khuất", PGS.TS Nguyễn Ngọc Thơ lưu ý.Thêm vào đó, những ai đang làm bố làm mẹ cần chú ý tạo điều kiện để con trẻ được trải nghiệm không khí tết qua những tập tục cổ truyền như cùng bố mẹ tảo mộ ông bà, bài trí bàn thờ, dán liễn xuân, quây quần bên nồi bánh chưng/bánh tét và sum họp đêm giao thừa, được mặc trang phục đẹp nhất chúc tết ông bà cha mẹ, mừng tuổi dòng họ, láng giềng, khuyến khích các con biết thể hiện lòng biết ơn đối với gia đình, thầy cô, láng giềng. Tất cả những hình ảnh ấy sẽ kết thành ký ức tuổi thơ thật đẹp về ngày tết, sẽ theo các con suốt cuộc đời, và sẽ thôi thúc chúng thực hiện những điều tương tự đối với thế hệ sau nữa khi chúng trưởng thành.Xe khách xem thường luật, dừng đón khách trên cao tốc suýt gây tai nạn
Năm 2025 là một năm khá đặc biệt với học sinh lớp 12 trong bối cảnh có nhiều thay đổi trong giáo dục và nhiều chuyển động từ cuộc sống. Học sinh lớp 12 năm nay không tránh khỏi lo lắng khi vừa thi theo chương trình mới, cách ra đề thi tốt nghiệp THPT 2025 thay đổi, lại vừa xoay xở khi đợt ôn thi nước rút lại là thời điểm thực hiện quy định mới về dạy thêm, học thêm. Việc chọn ngành nghề cũng ít nhiều bị ảnh hưởng dưới sự sự phát triển công nghệ, trí tuệ nhân tạo…Trong thời điểm này, Chương trình Tư vấn mùa thi của Báo Thanh Niên thực hiện càng có ý nghĩa với các học sinh cuối cấp chuẩn bị cho kỳ thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh đại học để chọn ngành học phù hợp.
Vịt cỏ nướng mắc mật - món ngon khó cưỡng
Đến thời điểm hiện tại, nhiều tỉnh thành đã hoàn tất chế tác linh vật của tết năm nay. Đường đua linh vật đang rộn ràng với đa dạng mô hình rắn từ dễ thương, điệu đà đến dữ dằn, 'độc-lạ', thậm chí gây cười. Mỗi linh vật mang đậm dấu ấn sáng tạo riêng khiến cõi mạng trầm trồỞ một diễn biến khác, làng giải trí Việt đang xôn xao trước thông tin Hoa hậu Quốc tế 2024 Thanh Thủy và ca sĩ Soobin Hoàng Sơn bí mật hẹn hò. Tại một lễ trao giải vào mới đây, cả hai đã có màn tương tác dễ thương khiến người hâm mộ "đứng ngồi không yên".Trong khi đó, tại miền Bắc, sau chuỗi ngày rét buốt thấu xương do không khí lạnh tăng cường, thời tiết bắt đầu có dấu hiệu "dễ chịu" và lặp lại kiểu thời tiết lạnh về đêm và sáng sớm, ban ngày trời nắng mạnh. Đây là kiểu thời tiết lý tưởng để vừa tận hưởng không khí Tết, vừa chuẩn bị cho những chuyến du xuân đầu năm mới.Cũng liên quan đến thời tiết nhưng là một dự báo đáng lo ngại. Theo cơ quan khí tượng, năm 2025 có khả năng ghi nhận nhiều đợt nắng nóng và nắng nóng gay gắt hơn so với trung bình nhiều năm. Đặc biệt, miền Bắc và miền Trung cần chuẩn bị đối phó với nguy cơ nắng nóng cực đoan trong những tháng tiếp theo.
Galaxy AI là bộ tính năng trí tuệ nhân tạo (AI) nổi bật trên dòng Galaxy S25. Các tin đồn trước đây cho biết Samsung có thể bắt đầu tính phí cho dịch vụ này từ năm 2026. Tuy nhiên, chuyên gia rò rỉ PandaFlash đã tiết lộ trên mạng xã hội X rằng hầu hết các tính năng của Galaxy AI, bao gồm Photo Assist, AI Instant Slow-mo và Writing Tools, sẽ vẫn được cung cấp miễn phí.Trước đó, có thông tin cho rằng các tính năng này sẽ chỉ miễn phí đến năm 2025, tuy nhiên các tin đồn mới nhất không chỉ ra thời gian cụ thể nào, điều đó cho thấy khả năng các tính năng này sẽ miễn phí vĩnh viễn. Điều này hoàn toàn hợp lý khi xem xét rằng Galaxy AI chủ yếu là một bản nâng cấp phần mềm với rất ít thay đổi về phần cứng.Hiện tại vẫn chưa rõ Samsung sẽ tính phí bao nhiêu cho Galaxy AI cũng như cách thức triển khai các gói dịch vụ. Được biết, gói đăng ký Gemini Advanced, được cung cấp miễn phí 6 tháng đầu tiên cho người dùng Galaxy S25, có giá 20 USD/tháng. Câu hỏi đặt ra là sau thời gian miễn phí 6 tháng, người dùng sẽ phải trả tiền cho những gì? Samsung đã không cung cấp thông tin chi tiết về điều này, mặc dù họ giới thiệu các khả năng AI và những cải tiến mà dòng Galaxy S25 mang lại. Trước đó, một lãnh đạo Google Gemini Experiences tiết lộ Gemini Advanced đi kèm với các mô hình AI tiên tiến nhất và cung cấp quyền truy cập ưu tiên vào các tính năng mới nhất trong tương lai.Theo thông tin từ Google Store, Gemini Advanced nổi bật với khả năng giải quyết các vấn đề phức tạp nhờ vào khả năng lý luận nâng cao. Tuy nhiên, một số truy vấn phức tạp có thể không hoạt động hiệu quả như trong 6 tháng đầu tiên hoặc thậm chí có thể ngừng hoạt động hoàn toàn.
Hà Lan sắp triển khai hệ thống Patriot sát sườn Nga
Những ngày Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025, thông báo của một quán ăn Hàn Quốc nằm trên đường Võ Thị Sáu (Q.1, TP.HCM) được nhiều người yêu thích.Nội dung thông báo cho biết nhằm tri ân các shipper dịp năm mới, quán ăn này lì xì 10.000 đồng với mỗi đơn hàng shipper đến nhận ở quán. "Cảm ơn các bác tài đã đem những bữa ăn đến khách hàng. Hẹn gặp các bác tại quán nhé ạ!", phía quán nhắn nhủ.Bên dưới bài đăng, cư dân mạng dành nhiều lời khen cho hành động ấm áp của quán cũng như gửi lời chúc đến các shipper sức khỏe, hoàn thành tốt công việc. Tài khoản Nguyễn Ngọc Bảo Trâm bình luận: "Quán dễ thương ghê!". "Quán chất vậy!", Huy Vũ bày tỏ. "Thêm một lý do để ghé quán dài dài!", Mylan Hong bày tỏ bên dưới bài đăng.Những ngày giáp tết, chúng tôi ghé quán ăn này. Dù không phải là giờ cao điểm nhưng đều đặn khách ghé cũng như shipper đến nhận đơn đem giao. Nhân viên của quán tất bật, làm việc liên tục để khách và shipper không chờ đợi lâu.Nói về việc tặng lì xì cho shipper, phía quán xác nhận thông tin này là chính xác. Theo đó, chương trình được áp dụng từ ngày 15.1 - 31.1 nhằm tri ân và gửi lời cảm ơn những shipper làm việc vất vả những ngày cuối năm này, mang những phần ăn của quán đến với thực khách ủng hộ."10.000 đồng có thể là một số tiền không nhiều, nhưng chúng tôi hy vọng đó là chút động lực, tình cảm tiếp sức cho shipper, làm cho họ cảm thấy ấm lòng. Mỗi ngày, tùy vào số lượng đơn hàng mà chúng tôi dành ra 500.000 - 1 triệu đồng cho việc lì xì này", Kim, một nhân viên quán bày tỏ. Là một trong những shipper đầu tiên được nhận lì xì từ quán ngày 26 tháng chạp, ông Hưng Vượng (60 tuổi, ngụ Q.1) cho biết số tiền này thực sự làm ông cảm thấy hạnh phúc và ấm lòng, nhất là trong những ngày giáp tết đầy tất bật.6 năm làm công việc này, ông cho biết mỗi dịp tết, nhiều hàng quán có những bao lì xì, món quà dành tặng cho shipper đến nhận hàng đem giao khiến ông vừa bất ngờ, vừa vui. Điều đó cũng tiếp thêm cho ông động lực để hoàn thành tốt công việc của mình."Tết, đơn nhiều hơn, làm vất vả hơn. Nhưng sự quan tâm của chủ quán làm mình thấy vui. Năm nay tôi cũng làm xuyên tết để kiếm thêm thu nhập nhưng cũng sẽ dành thời gian cho gia đình. Chúc mọi người năm mới bình an!", ông cho biết.Anh Huy, một shipper khác cũng cho biết ngày cuối năm Giáp Thìn, đến nhiều quán ăn nhận hàng đem giao, anh bất ngờ khi nhận được quà, lì xì. "Cũng có khi là một ly nước, nhưng dù quà là gì thì mình đều vui. Cảm ơn những quán ăn đã quan tâm tới anh em shipper chúng tôi", anh chia sẻ thêm.