lô đề bình định

Đòn hiểm của láng giềng

Trước đó, trong các ngày 1 và 2.1, Báo Thanh Niên đã thông tin về vụ việc đột kích giải cứu 12 cô gái trong quán karaoke Nice tại TP.Đồng Xoài, tỉnh Bình Phước. Vụ việc đã được Công an TP.Đồng Xoài khởi tố vụ án, khởi tố bị can và lệnh bắt tạm giam 4 bị can gồm: Phạm Thanh Hùng (43 tuổi, ngụ tỉnh Bình Phước), Lê Thị Luyến (21 tuổi, ngụ tỉnh Bạc Liêu), Nguyễn Văn Vũ Linh (28 tuổi, ngụ tỉnh Trà Vinh) và Phạm Trần Thảo Phương (27 tuổi, ngụ tỉnh Bình Dương) cùng về tội giữ người trái pháp luật.Trả lời phóng viên Thanh Niên về phương thức, thủ đoạn của Phạm Thanh Hùng liên quan đến vụ việc nêu trên, thượng tá Phạm Quốc Việt Hùng, Phó trưởng công an TP.Đồng Xoài, cho biết Phạm Thanh Hùng và những người giúp sức đã sử dụng quán karaoke và những cô gái không có nghề nghiệp ổn định, đặc biệt là những cô gái chỉ mới 13 tuổi để kinh doanh. Phạm Thanh Hùng cho các cô gái trẻ đã được giải cứu vay trước, sau đó lấy việc nợ tiền để quản lý và buộc họ tiếp khách. Với hành vi giữ người trái pháp luật tại quán karaoke Nice, Phạm Thanh Hùng có vai trò chủ mưu cùng sự giúp sức của 3 người khác là các quản lý."Đặc biệt, Phạm Thanh Hùng còn sử dụng iCloud của điện thoại, quản lý chung các cô gái trẻ này. Đã có trường hợp có dấu hiệu bỏ trốn và bị nhóm Phạm Thanh Hùng bắt lại đánh đập, từ đó khống chế những người còn lại không dám bỏ trốn", thượng tá Phạm Quốc Việt Hùng cho biết thêm.Theo những cô gái đang nợ tiền và bị buộc phải làm việc tại quán karaoke cho vợ chồng Phạm Thanh Hùng, sau khi họ bỏ trốn nhưng bị bắt lại đều phải đối mặt với các trận đánh đập và buộc nhận 2 lần khoản nợ, kèm số tiền công mà nhóm đối tượng nêu trên gọi là phí đi bắt họ trở lại."Một lần em trốn về được 2 tháng, sau đó có một người cùng làm tại quán nhắn tin cho biết đã trốn ra ngoài và cần tìm chỗ ở. Thương người, em ra gặp mặt thì bị những người bên ông Phạm Thanh Hùng bắt lại, bị tăng gấp đôi nợ lên kèm theo 20 triệu đồng phí tìm kiếm và còn bị đánh", T.H.V (16 tuổi, ngụ tỉnh Quảng Ngãi) chia sẻ."Em mong cơ quan công an giúp đỡ, với mức nợ chỉ 35 triệu đồng, nhưng sau 3 năm làm việc vẫn chưa trả hết, giờ em mong muốn được về với gia đình. Cảm ơn lực lượng công an đã giải cứu chúng em", T.H.V xúc động chia sẻ.B.H.L (15 tuổi, quê tỉnh Gia Lai) chia sẻ: "Con chỉ mong muốn được về nhà, con xin cảm ơn các chú công an đã cứu chúng con ra, giờ chúng con đã được tự do, không phải làm những công việc không muốn nữa. Con cũng mong các bạn trẻ đi tìm việc hãy thận trọng tránh vướng vào những nơi làm việc như con, một công việc rất dễ dẫn đến con đường tội lỗi, xì ke, ma túy, có khi còn trở thành tội phạm", em B.H.L nói.Thượng tá Phạm Quốc Việt Hùng nói: "Qua vụ việc này, Công an TP.Đồng Xoài khuyến cáo các gia đình quản lý con em mình. Đặc biệt đối với khách đi hát karaoke, nếu chứng kiến người dưới 16 tuổi có những hành vi khiêu dâm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội sử dụng người dưới 16 tuổi vào mục đích khiêu dâm". Cũng theo Công an TP.Đồng Xoài, cả 2 quán karaoke (không tên tại H.Phú Giáo và karaoke Nice (TP.Đồng Xoài) đều do Phạm Thanh Hùng cùng vợ là Nguyễn Thị Thắm làm chủ. Ngày 15.11.2024, Nguyễn Thị Thắm cũng đã bị Công an tỉnh Tây Ninh bắt giữ, sau đó khởi tố bị can để điều tra về tội mua bán người (ở một vụ việc khác - PV).Như tin Thanh Niên đã đưa, ngày 22.12.2024, Công an TP.Đồng Xoài và Công an P.Tân Phú đã bất ngờ đột kích, kiểm tra quán karaoke Nice, giải cứu 12 cô gái trẻ là nhân viên của quán từ 13 - 20 tuổi bị ép làm phục vụ khiêu dâm cho khách khi có yêu cầu, với hình thức mặc đồ xuyên thấu.Các nhân viên này đều phải ghi giấy nợ tiền chủ quán và bị quản lý, kiểm soát 24/24, không cho ra khỏi quán nếu không có sự cho phép; người bỏ trốn nếu bị bắt lại thì bị đánh đập.Ngày 29.12, Công an TP.Đồng Xoài đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can, bắt giam chủ quán karaoke Nice cùng 3 quản lý để điều tra về hành vi giữ người trái pháp luật. Đồng thời tiếp tục củng cố chứng cứ, tài liệu, làm rõ hành vi sử dụng người dưới 16 tuổi vào mục đích khiêu dâm.

Những rắc rối khi đăng ảnh con lên mạng xã hội

Vào 14 giờ chiều nay 16.3, chương trình Tư vấn mùa thi do Báo Thanh Niên phối hợp với Bộ GD-ĐT và Sở GD-ĐT Phú Yên tổ chức diễn tại Nhà thi đấu đa năng TX.Sông Cầu, tỉnh Phú Yên. Chương trình sẽ được tường thuật trực tuyến tại website Báo Thanh Niên (địa chỉ: thanhnien.vn).Sự kiện này không chỉ cung cấp thông tin hữu ích về kỳ thi tốt nghiệp THPT mà còn giúp thí sinh định hướng nghề nghiệp, nắm bắt được các cơ hội việc làm hấp dẫn.Gần 1.000 học sinh và giáo viên có mặt trực tiếp sẽ có cơ hội tìm hiểu và được cung cấp nhiều thông tin quan trọng và bổ ích về kỳ thi tốt nghiệp THPT và xét tuyển vào các trường ĐH, CĐ năm 2025.14 giờ: Hơn 1.000 học sinh lớp 12 của 4 trường THPT của TX.Sông Cầu gồm Phan Đình Phùng, Võ Nguyên Giáp, Nguyễn Khuyến và Phan Chu Trinh đã có mặt tại nhà thi đấu TX.Sông Cầu để tham gia chương trình tư vấn.Tham dự chương trình còn có các khách mời: Thầy Lê Trung Toàn, Hiệu trưởng Trường THPT Phan Đình Phùng; thầy Lê Quang Việt, Hiệu trưởng Trường THCS và THPT Nguyễn Khuyến; thầy Trần Ngọc Dũng, Hiệu trưởng THCS và THPT Võ Nguyên Giáp; thầy Bùi Trọng Vũ, Phó hiệu trưởng Trường THPT Phan Chu Trinh.Đại diện nhà tài trợ có ông Nguyễn Hải Quang, Nhà máy nước khoáng Thạch Bích (Quảng Ngãi).14 giờ 25: Như truyền thống, mở đầu chương trình, Ban tổ chức dành các suất học bổng, mỗi suất trị giá 1 triệu đồng cho các học sinh giỏi của Trường THPT Phan Đình Phùng, TX.Sông Cầu, tỉnh Phú Yên. Học bổng này được tài trợ và trực tiếp trao tặng bởi Trường ĐH Tài chính Marketing và Trường ĐH Thái Bình Dương.Tuần vừa qua, Báo Thanh Niên phát hành Cẩm nang tuyển sinh 2025. Trong chương trình hôm nay, Trường ĐH Quốc tế Sài Gòn phối hợp cùng Báo Thanh Niên tặng 100 cuốn cẩm nang cho học sinh 4 trường Phan Đình Phùng, Phan Chu Trinh, Võ Nguyên Giáp, Nguyễn Khuyến như món quà may mắn cho các em trước kỳ thi.14 giờ 30: Chương trình tư vấn chính thức bắt đầu với các chuyên gia đến từ các trường ĐH:Chia sẻ về những điểm mới dự kiến trong tuyển sinh ĐH năm nay, thạc sĩ Hoàng Thanh Tú, Phó trưởng phòng Thông tin-Truyền thông, Trường ĐH Khoa học tự nhiên (ĐH Quốc gia TP.HCM), cho biết: "Năm 2025 là năm mà khóa học sinh theo học chương trinh giáo dục phổ thông 2018 sẽ tốt nghiệp. Bộ GD-ĐT có một số thay đổi, thứ nhất Bộ dự kiến sẽ không còn xét tuyển sớm, tất cả các phương thức sẽ tham gia xét tuyển cùng một đợt chung trên hệ thống xét tuyển của Bộ GD-ĐT. Chỉ có xét tuyển thẳng sẽ nhận hồ sơ sớm như những năm trước".Về xét học bạ, phải sử dụng kết quả của năm lớp 12. Năm nay các trường cũng không còn phân bổ chỉ tiêu giữa các phương thức, Bộ yêu cầu quy đổi tất cả các phương thức về một thang điểm để không còn sự chênh lệch giữa các phương thức. Các trường sẽ cung cấp cho thí sinh công thức quy đổi điểm.Đối với kỳ thi tốt nghiệp THPT, năm nay xuất hiện nhiều môn thi mới nên mỗi ngành không còn giới hạn 4 tổ hợp môn như những năm trước, các em có thể lựa chọn tổ hợp phù hợp với môn thi của mình. Tuy không giới hạn nguyện vọng nhưng mỗi em chỉ trúng tuyển duy nhất một nguyện vọng nên các em cần cân nhắc để sắp xếp nguyện vọng hợp lý.Về điểm ưu tiên, năm 2025 không vượt quá 10% mức điểm tối đa, ví dụ thang điểm 30 thì điểm ưu tiên không được vượt quá 3 điểm.Ngay sau phần thông tin của thạc sĩ Hoàng Thanh Tú, Nguyễn Thị Như Tài, học sinh Trường THPT Nguyễn Khuyến, đặt câu hỏi : "Ngành quản trị khách sạn học trong vòng bao lâu, học xong có được đảm bảo việc làm?".Tiến sĩ Nguyễn Công Minh, Trưởng khoa Sau đại học, ĐH Duy Tân, giải đáp: "Đây là một trong những chuyên ngành được đông đảo thí sinh đăng ký theo học. Các em từ năm nhất đã đi thực tâm các môn về khách sạn nhà hàng tại các khách sạn 5 sao; năm 3, 4 có cơ hội thực tập tại Hồng Kông được trả lương, được hướng dẫn kỹ năng hoặc thực tập ở Đài Lan, Hàn Quốc, Singapore, Thái Lan. Các em cũng được trao đổi sinh viên ở Hàn Quốc. Vì thế các em an tâm học xong sẽ có cơ hội việc làm ở trong nước hoặc nước ngoài hoặc ngay tại tỉnh nhà".Tiếp theo, Nguyễn Nhã Phương, học sinh Trường THPT Phan Đình Phùng hỏi: "Ngành luật kinh tế cơ hội việc làm ra sao, trường có giới thiệu thực tập và việc làm cho sinh viên không?"Thạc sĩ Lê Trọng Tuyến, Phó trưởng phòng Quản lý đào tạo Trường ĐH Tài chính - Marketing, thông tin: "Trong bối cảnh kinh tế hiện nay, hội nhập kinh tế quốc tế, giao thương giữa các quốc gia rất phát triển nên việc hiểu luật rất quan trọng để mở rộng thị trường. Trường đào tạo theo định hướng ứng dụng nên các em được trang bị đầy đủ kiến thức về luật, kinh tế; được thực hành thực tập dựa trên các tình huống cụ thể. Trường tổ chức chuyến tham quan thực tế tại các doanh nghiệp, tổ chức luật, xây dựng những phòng học mô phỏng để lập những phiên tòa giả định cho sinh viên tham gia. Các em học 3,5 năm, 120 tín chỉ sẽ tốt nghiệp. Cơ hội việc làm ngành này rất lớn, các em có thể làm ở các công ty, doanh nghiệp, tổ chức kinh tế, công ty đa quốc gia, các trung tâm tư vấn luật trong lĩnh vực kinh tế".Kế đến, Hồ Nguyễn Thị Ý, học sinh Trường THPT Phan Đình Phùng, thắc mắc: "Cơ hội du học và chính sách hỗ trợ của trường ĐH Nha Trang là gì?".Thạc sĩ Đỗ Văn Cao, Phó trưởng phòng Đào tạo, Trường ĐH Nha Trang, thông tin: "Trường ĐH Nha Trang có đội ngũ thầy cô tốt nghiệp tại các nước phát triển với mạng lưới liên kết quốc tế, nên các em sẽ có nhiều cơ hội hợp tác đào tạo ngắn hạn ở nước ngoài hoặc thực tập ở nước ngoài, hoặc tốt nghiệp sẽ có cơ hội học thạc sĩ, tiến sĩ với hơn 30 nước như Nhật, Hàn Quốc, Úc, Na Uy, Thuỵ ĐIển, Hà Lan, Mỹ...".Một học sinh đặt câu hỏi: "Khối ngành tài chính ngân hàng sẽ thực tập ở doanh nghiệp nào, cơ hội việc làm và lương của người mới ra trường ra sao?".Tiến sĩ Phạm Hoài Nam, Trưởng phòng Quản lý đào tạo, Trường ĐH Tài chính kế toán, giải đáp: "Ngành tài chính ngân hàng tại trường đào tạo 3-4 năm. Trường thường xuyên rà soát cập nhật chương trình đào tạo, nên bám sát với nhu cầu thực tế, bổ sung nhiều học phần về công nghệ. Tốt nghiệp các em có thể làm việc ở các vị trí phân tích tài chính, giao dịch viên, cán bộ tín dụng... tại các ngân hàng... Thu nhập của sinh viên mới ra trường phụ thuộc vào năng lực và vị trí công tác. Các em cần giỏi công nghệ và kỹ năng mềm tốt sẽ có nhiều cơ hội việc làm với mức lương cao".Ngay sau đó, Tường Linh, học sinh Trường THPT Phan Đình Phùng, hỏi: "Ngành thiết kế đồ họa học phí ra sao và công việc có ổn định không?".Tiến sĩ Huỳnh Thanh Trang, Trưởng khoa Thiết kế và truyền thông Trường ĐH Thái Bình Dương, thông tin: "Đây là ngành học xu hướng, học phí mỗi học kỳ 8,7 triệu đồng. Hiện nay nhu cầu quảng bá thương hiệu xây dựng hình ảnh tương tác với khách hàng qua nền tảng số rất nhiều nên cơ hội việc làm của sinh viên rất lớn. Trường có nhiều doanh nghiệp đối tác nên học xong trường sẽ cam kết 100% việc làm nếu chọn làm việc tại các doanh nghiệp đối tác này".Tiếp theo chương trình, một học sinh băn khoăn: "Em đạt nguyện vọng 1 nhưng vì lý do nào đó em muốn học nguyện vọng 2 thì có cách nào không?"Thạc sĩ Hoàng Thanh Tú giải đáp: "Nếu trong thời gian được điều chỉnh đăng ký thì em hoàn toàn có thể sắp xếp thay đổi lại nguyện vọng. Nhưng nếu đã có kết quả thì nếu muốn chọn nguyện vọng 2, em bắt buộc không xác nhận nhập học và đợi xét bổ sung nếu ngành học đó còn chỉ tiêu. Tuy nhiên, Việc này khá rủi ro vì rất hiếm trường tuyển bổ sung, đặc biệt các ngành "hot". Vì thế trong quá trình đăng ký, các em hết sức kỹ lưỡng và cân nhắc và lựa chọn nguyện vọng sao cho đúng ngành học mình mong muốn và nằm trong mức điểm có khả năng trúng tuyển".Một học sinh đặt câu hỏi rất thời sự: "Hiện nay nhiều học sinh chọn những ngành học 'hot', ngành xu hướng và phổ biến như quản trị kinh doanh, tài chính ngân hàng, trí tuệ nhân tạo, vi mạch bán dẫn... Vậy những ngành học khoa học cơ bản như toán, vật lý, hóa học, địa chất, hải dương học... thì cơ hội việc làm thế nào và nhu cầu nhân lực khu vực miền Trung ra sao?"Thạc sĩ Hoàng Thanh Tú chia sẻ: "Hiện nay các ngành khoa học cơ bản được ít thí sinh lựa chọn vì có vẻ nhàm chán và khó học, nhưng khoa học cơ bản chính là nền tảng để phát triển tư duy, phát triển xã hội. Các nhà khoa học có những sáng kiến đột phá có tác động tới cuộc sống hàng ngày, ví dụ phát minh ra thuốc chữa bệnh, sáng tạo ra công nghệ. Những vấn đề toàn cầu như biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường... rất cần có sự nghiên cứu và giải quyết của các nhà khoa học. Nước ta cũng đưa ra chính sách đầu tư để phát triển đào tạo khoa học cơ bản, ngay cả các trường ĐH cũng có chính sách khuyến khích, gói học bổng 2 tỉ cho ngành khoa học cơ bản khoa học sự sống như địa chất, môi trường...Vậy giữa học ngành học xu hướng hay khoa học cơ bản, học sinh phải biết mình thích gì, muốn gì, phù hợp với cái gì. Có những ngành học kết hợp giữa khoa học cơ bản với các ngành khác như công nghệ giáo dục, kinh tế đất đai".Kế đến, một học sinh Trường THPT Phan Đình Phùng hỏi về ngành công nghệ thông tin chương trình Việt Nhật của Trường ĐH Nha Trang.Thạc sĩ Đỗ Văn Cao cho biết: "Đây là ngành học hợp tác giữa nhà trường và doanh nghiệp. Theo học chương trình này, sinh viên sẽ có cơ hội hội thực tập tại Nhật Bản và tốt nghiệp sẽ được doanh nghiệp Nhật tuyển dụng nếu đạt yêu cầu. Chương trình được thiết kế theo đặt hàng của doanh nghiệp nên các em học xong sẽ đáp ứng được những đòi hỏi khắt khe của doanh nghiệp Nhật, do được chuyên gia Nhật tham gia giảng dạy".Tiếp theo chương trình, một học sinh thắc mắc: "Em nghe nói học phí trường tư khá đắt so với trường công có đúng hay không?".Thạc sĩ Hoàng Thanh Tú cho hay: "Học phí không quyết định bởi yếu tố công hay tư mà dựa vào thiết kế chương trình, quy mô đào tạo... Trường ĐH Khoa học tự nhiên TP.HCM có chương trình đại trà học phí 28-38 triệu đồng/năm, chương trình đào tạo tăng cường tiếng Anh từ 40-dưới 50 triệu đồng/năm, chương trình tiên tiến 60-dưới 70 triệu đồng/năm. Học phí còn phụ thuộc vào số lượng tín chỉ mà sinh viên đăng ký".Tiến sĩ Phạm Hoài Nam cho hay Trường ĐH Tài chính kế toán thu học phí theo quy định của Chính phủ, trung bình 18 triệu đồng/năm, 75 triệu đồng/khoá. Một chương trình đào tạo có nhiều học phần, mỗi trường có sự đầu tư khác nhau nên chi phí khác nhau và học phí tương xứng, đảm bảo điều kiện cho sinh viên có môi trường học tập tốt. Một chương trình chất lượng thì cũng cần có sự đầu tư nhiều và như vậy học phí cũng sẽ cao hơn.Thạc sĩ Đỗ Văn Cao thông tin Trường ĐH Nha Trang có mức học phí trung bình 16-18 triệu đồng/năm tùy số lượng tín chỉ. Trong đó 310.000 đồng/tín chỉ cho các môn đại cương, 450.000-550.000 đồng/tín chỉ cho môn chuyên ngành. Chương trình tiên tiến thì học phí cao hơn.Tiến sĩ Huỳnh Thanh Trang cho hay Trường ĐH Thái Bình Dương là trường tư thục tuy nhiên học phí trung bình 8,7 triệu đồng/học kỳ, mỗi năm 3 học kỳ. Tuy học phí không quá cao nhưng điều kiện học tập được trường đầu tư các thiết bị thực hành và từ năm nhất, năm 2 các em đã được trải nghiệm thực hành thực tập tại các doanh nghiệp.Thạc sĩ Lê Trọng Tuyến cho biết Trường ĐH Tài chính-Marketing xây dựng học phí dựa trên định mức kinh tế kỹ thuật, trong đó chất lượng là yếu tố quan trọng nên việc đầu tư cơ sở vật chất phải tương xứng. Theo đó, chương trình chuẩn có học phí 30 triệu đồng/năm. Ngoài ra chương trình tích hợp có cơ sở vật chất hiện đại, học một số học phần bằng tiến Anh nên học phí 45 triệu đồng/năm, chương trình tiếng Anh toàn phần 64 triệu đồng/năm. 

Moonlight 1 - đặc quyền an cư giữa lòng trung tâm hành chính mới

Báo Thanh Niên giới thiệu toàn văn bài phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm:Thưa các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.Thưa các trí thức, nhà khoa học, các doanh nhân và toàn thể các đại biểu dự hội nghị tại Hội trường trung tâm và các điểm cầu.Ngày 18.5.1963, tại Hội trường Ba Đình lịch sử, Đại hội lần thứ nhất của Hội Phổ biến Khoa học - Kỹ thuật Việt Nam được tổ chức, đánh dấu sự kiện quan trọng trong lịch sử khoa học và công nghệ nước nhà. Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu, trong bài phát biểu tại Đại hội, đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phổ biến khoa học và kỹ thuật, coi đây là động lực để xây dựng và phát triển đất nước. Người căn dặn: "Khoa học phải gắn với sản xuất, phục vụ nhân dân". Sự kiện này đặt nền móng cho những bước phát triển ứng dụng khoa học để phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Hơn 6 thập kỷ sau, hôm nay, Hội nghị toàn quốc lần thứ hai được tổ chức, với quy mô và tầm vóc mới, phản ánh quyết tâm của cả hệ thống chính trị và đất nước trong việc đẩy mạnh phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Như chúng ta đã biết, khoa học và công nghệ là động lực then chốt cho tăng trưởng kinh tế thần kỳ của nhiều nước. Các bài học thành công từ Mỹ, Trung Quốc, Đức, Nhật Bản hay gần đây là Ấn Độ, Ai-len, Hàn Quốc và Singapore đã chứng minh vai trò của khoa học kỹ thuật. Các quốc gia này tận dụng công nghệ để chuyển đổi mô hình kinh tế, thúc đẩy tăng năng suất lao động và nâng cao năng lực cạnh tranh toàn cầu. Với mục tiêu trở thành nước công nghiệp hiện đại vào năm 2030 và nước phát triển, thu nhập cao vào năm 2045, chúng ta phải coi khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực chủ chốt. Đây chính là "chìa khóa vàng", là yếu tố sống còn để vượt qua bẫy thu nhập trung bình và nguy cơ tụt hậu, đồng thời hiện thực hóa khát vọng hùng cường và thịnh vượng của dân tộc ta. Tuy nhiên, phát triển khoa học, công nghệ và chuyển đổi số mới chỉ là "phương tiện quan trọng" để đạt tới mục đích. Đột phá, đổi mới sáng tạo mới là yếu tố kỳ diệu để làm nên kỳ tích, bởi đột phá, sáng tạo mới tạo ra bước tiến vượt bậc mang tính cách mạng, mới vượt qua rào cản, giới hạn hiện tại để đạt kết quả vượt trội, nổi bật. Đột phá luôn mang tính mới mẻ, tính hiệu quả, vượt giới hạn, tạo ảnh hưởng lớn. Ví dụ: Trong công nghệ: sự ra đời của điện thoại thông minh đã thay đổi cách con người giao tiếp và làm việc. Trong kinh tế: mô hình kinh doanh dựa trên nền tảng số như Uber, Airbnb, thương mại điện tử... là sự bứt phá đối với ngành công nghiệp truyền thống. Công nghệ chỉnh sửa gen (CRISPR) là đột phá lớn của sinh học, y học và nông nghiệp. Trong xã hội là những cải cách về chính sách giáo dục, y tế, văn học nghệ thuật, quản lý đang mang lại những thay đổi to lớn về chất lượng sống của con người.Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị đã chỉ ra những định hướng chiến lược và được đông đảo cán bộ, đảng viên, nhà khoa học, cộng đồng doanh nghiệp trong và ngoài nước đồng thuận, xem đây như một "khoán 10" trong lĩnh vực khoa học và công nghệ. Sự ủng hộ này thể hiện khát vọng phát triển mãnh liệt và quyết tâm vươn lên của dân tộc. Hội nghị hôm nay thể hiện tinh thần trách nhiệm, sự đồng lòng của toàn Đảng và hệ thống chính trị. Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng, chúng ta có niềm tin mạnh mẽ rằng đột phá trong khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số sẽ là chìa khóa đưa đất nước tiến xa trên con đường hiện thực hóa khát vọng phát triển.Thưa các đồng chí và các đại biểu,Đảng và Nhà nước ta luôn coi khoa học, công nghệ là yếu tố quyết định và nền tảng cho sự phát triển bền vững của đất nước. Từ Đại hội IV, khoa học và công nghệ đã được xác định là cuộc cách mạng, và đến nay, là quốc sách hàng đầu. Nhiều Nghị quyết quan trọng như Nghị quyết 20, Nghị quyết 52, Nghị quyết 36 đã được ban hành, mang lại kết quả tích cực, đóng góp vào sự phát triển của đất nước như ngày nay. Tuy nhiên, nhìn nhận một cách tổng thể, nghiêm túc và khách quan, kết quả thực hiện các Nghị quyết của T.Ư chưa đạt các mục tiêu đề ra, chưa được như mong đợi, chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển. Vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế, rào cản, nút thắt đang cản trở sự phát triển của khoa học, công nghệ như báo cáo đã nêu từ thể chế, cơ chế, chính sách, luật, đến nguồn lực, phương tiện (các nhà khoa học mất quá nhiều thời gian, khoảng 50% thời gian, công sức dành cho các thủ tục; các đề tài nghiên cứu không có đột phá, không đo đếm được kết quả; nguồn lực dành cho khoa học công nghệ hạn chế, kinh phí dành cho nghiên cứu phát triển của ta chưa đến 0,7% GDP, trong khi mức trung bình các nước phát triển là 2%, có nước 5%; chưa mạnh dạn chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu, không thương mại hóa được sản phẩm, nhiều trường hợp làm để tài là hình thức "làm kinh tế biến tướng"...). Nguyên nhân chính của việc chưa thực sự thành công của các Nghị quyết của T.Ư chính là nằm ở khâu tổ chức thực hiện. Nghị quyết 57 không thay thế các nghị quyết trước đây nhưng có thể xem là "Nghị quyết giải phóng tư duy khoa học" ,"Nghị quyết để thực hiện các Nghị quyết", "Nghị quyết của hành động" với những mục tiêu rất cụ thể, đổi mới cách nghĩ, cách làm, nhằm hiện thực hóa các chủ trương, xóa bỏ rào cản, giải phóng năng lực để thúc đẩy đột phá trong phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, tạo nền tảng phát triển mạnh mẽ đất nước trong thời kỳ mới.Làm sao để đưa Nghị quyết đi vào cuộc sống một cách hiệu quả và kịp thời; các cấp, các ngành, các địa phương phải xắn tay ngay vào làm việc, không được chậm trễ. Những chủ trương, giải pháp trong đó phải được nhanh chóng thể chế hóa và ưu tiên bố trí đủ nguồn lực để tổ chức thực hiện.Với ý nghĩa đó, tôi đề nghị cần tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện và làm sâu sắc thêm một số quan điểm, định hướng sau:Trước hết là về quan điểm: Luôn quán triệt xem đầu tư vào khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là chiến lược lâu dài, chấp nhận độ trễ và rủi ro trong triển khai. Xem đây là khoản đầu tư, mà đầu tư thì chấp nhận có thắng có thua. Xem dữ liệu là nguồn tài nguyên mới, là "không khí và ánh sáng" của kỷ nguyên mới, là tư liệu sản xuất mới; chuyển đổi số là công cụ đổi mới phương thức sản xuất, kinh doanh, đổi mới lực lượng sản xuất. Đổi mới sáng tạo chính là "cây gậy thần" đạt tới thịnh vượng bền vững, với nhà khoa học giữ vị trí trung tâm. Đột phá phải tiến hành ở cả lĩnh vực khoa học tự nhiên và khoa học xã hội, đó là những khoảng không gian vô tận, có nhiều miền hoang vu, có nhiều cơ hội để các trí thức, các nhà khoa học, người lao động biến"sỏi đá thành cơm". Nhưng hiện nay nên tập trung trên các lĩnh vực: vật lý và năng lượng (cơ học lượng tử để có những sản phẩm ứng dụng như vi xử lý, laser, nano...) ; công nghệ thông tin và truyền thông; y học và sinh học (ADN, gen, vaccine, 3D..); công nghệ không gian; công nghệ vật liệu, năng lượng và môi trường (năng lượng tái tạo, pin lithium-Ion, thu giữ và lưu trữ carbon..); phát minh trong đời sống (3D, robot và tự động hóa, công nghệ thực tế ảo-VR và thực tế tăng cường-AR); công nghệ blockchain, innetnet vạn vật (IoT); thông tin địa lý; phân tích văn hóa số; giáo dục và đào tạo trực tuyến... Cần chuyển từ ứng dụng và làm chủ công nghệ sang xây dựng năng lực sáng tạo đột phá, tận dụng cơ hội từ Cách mạng Công nghiệp 4.0 để "đi tắt, đón đầu" làm chủ tương lai. Triển khai Nghị quyết phải hướng vào những vấn đề thực tiễn đất nước đang đòi hỏi, thị trường và nền kinh tế đang cần. Những sản phẩm nghiên cứu phải được thương mại hóa, đăng ký được bản quyền. Về hành động, cần xác định làm rõ Nhà nước làm gì? Doanh nghiệp làm gì? Trí thức, nhà khoa học làm gì? Toàn dân làm gì? Thụ hưởng như thế nào? Nhà nước cần tập trung bốn việc: (1) Hoàn thiện thể chế, pháp lý để thực hiện đột phá, phát triển, (2) Xây dựng hệ thống hạ tầng phục vụ đột phá, (3) Tạo nguồn nhân lực phong phú, trí tuệ đủ năng lực để đột phá, (4) Đảm bảo an ninh, an toàn dữ liệu thông tin, bí mật, bí quyết, bảo đảm quyền sở hữu trí tuệ, bảo mật chủ quyền quốc gia, phát triển độc lập.Trên tinh thần đó, tôi đề nghị và nhấn mạnh 8 nhiệm vụ, giải pháp, nhất là những nhiệm vụ đột phá:Thứ nhất là thống nhất nhận thức và hành động: Xác định phát triển khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là nhiệm vụ chiến lược của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân. T.Ư đã gương mẫu hành động, với chương trình hành động kèm theo được quán triệt ngay hôm nay. Các cấp ủy, chính quyền cần cụ thể hóa nghị quyết bằng các kế hoạch sát thực tiễn, lấy kết quả triển khai làm tiêu chí đánh giá thi đua, khen thưởng. Mọi nhiệm vụ sẽ được giám sát, đánh giá thường xuyên; làm tốt được khen thưởng, làm chậm hoặc sai phạm sẽ bị phê bình, xử lý. Lãnh đạo yếu kém, thiếu trách nhiệm sẽ bị thay thế ngay, không để đất nước lỡ cơ hội phát triển. Các cấp ủy, chính quyền, đơn vị cần lập kế hoạch cụ thể, bám sát mục tiêu Nghị quyết 57, với nhiệm vụ rõ ràng, phân công cụ thể, thời gian hoàn thành và kết quả đo lường được. Ngay trong năm 2025 này, cần phải lựa chọn và giải quyết những vấn đề rất căn cơ, tạo nền tảng cho giai đoạn 2026 - 2030, tạo cú hích cho năng suất lao động mới, tạo niềm tin cho xã hội.Thứ hai là phải rất khẩn trương hoàn thiện thể chế, chính sách: trong năm 2025, càng sớm càng tốt phải hoàn thành việc sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới các quy định pháp luật, cơ chế chính sách, tháo gỡ hết các điểm nghẽn, rào cản để phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, giải phóng tối đa sức sáng tạo, khuyến khích dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm (những quy định nào cần loại bỏ thì bỏ luôn, luật nào phải sửa thì sửa luôn, đồng bộ, thống nhất, tinh thần là thông thoáng, 1 nội dung chỉ quy định ở 1 luật. Cần có tư duy mới, cách tiếp cận trong sửa đổi luật công nghệ thông tin, luật Khoa học và công nghệ, luật Ngân sách nhà nước, luật Quản lý sử dụng tài sản công và luật Viên chức,... đồng bộ hóa các qui định pháp luật có liên quan). Chúng ta khuyến khích người năng động sáng tạo, dám nghĩ, dám làm trước hết phải bằng chính các quy định của pháp luật, tạo không gian cho người quản lý quyết định và chịu trách nhiệm.Bộ Chính trị đã định hướng đổi mới quy trình xây dựng pháp luật, đảm bảo linh hoạt, hiệu quả, và tinh thần này sẽ được thể chế hóa trong luật Sửa đổi luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, dự kiến được Quốc hội thông qua sớm. Ban Cán sự Đảng Chính phủ cần phối hợp với Đảng đoàn Quốc hội chỉ đạo thực hiện đúng tiến độ xây dựng 27 luật và 19 nghị định trong năm 2025, đảm bảo thể chế hóa Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị và ban hành sớm văn bản hướng dẫn để các quy định mới sớm đi vào thực tiễn. Hoàn thiện thể chế phải đi đôi với tổ chức thực hiện hiệu quả, có cơ chế giám sát và đánh giá chặt chẽ, nhất là với đội ngũ cán bộ thực thi. Loại bỏ ngay tình trạng "trên rải thảm, dưới rải đinh" và loại bỏ tư duy nhiệm kỳ, đố kỵ, hay bình quân chủ nghĩa. Thứ ba là khẩn trương sắp xếp lại bộ máy về khoa học công nghệ: Trong quý 1/2025, hoàn thành việc sắp xếp lại các tổ chức khoa học, công nghệ; tập trung đầu tư trọng điểm để phát triển các tổ chức nghiên cứu mạnh. Có kế hoạch cụ thể để xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao, nhất là nhân tài khoa học, công nghệ. Triển khai các giải pháp đột phá để thu hút các tập đoàn công nghệ hàng đầu, thu hút nhân tài công nghệ là người Việt và người nước ngoài tới làm việc. Các thủ tục liên quan đến vấn đề này phải thực sự thông thoáng hơn nữa, thậm chí phải có tính cạnh tranh cao so với các nước khác mới thu hút được. Xem xét bỏ bớt các điều kiện kinh doanh không còn phù hợp với yêu cầu mới của Nghị quyết 57. Nhà nước có thể chọn thí điểm một số viện, hoặc trường để mời chuyên gia ở bên ngoài làm lãnh đạo, nhất là trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, những người hiểu rõ văn hóa Việt Nam, trưởng thành ở các nước phát triển, am hiểu chuyên môn và quản lý, có sự kết nối quốc tế sâu rộng. Trước đây người ta không dám về là vì chúng ta chưa thật sự sẵn lòng, còn nhiều rào cản về hành chính và các quy định, rất khó điều hành. Nay mọi thứ sẽ thuận hơn rất nhiều. Tính toán hình thành cơ chế Kiến trúc sư trưởng hoặc Tổng công trình sư cho việc thực hiện các đề án, dự án lớn về khoa học công nghệ và chuyển đổi số mang tính liên ngành; Lập Viện quốc gia về tiêu chuẩn và kiểm định về các nghiên cứu, thử nghiệm, đánh giá, kiểm định sản phẩm và dịch vụ. Nhà nước tạo thuận lợi thành lập các viện nghiên cứu tư nhân, hỗ trợ về thủ tục, khuyến khích bằng thuế và tín dụng, được mời các chuyên gia nước ngoài đến làm việc, được tạo mọi điều kiện để hoạt động thuận lợi. (Vừa qua, một số dự án tập đoàn công nghệ lớn có ý định đầu tư vào Việt Nam, nhưng quy trình thủ tục quá rườm rà, vướng nhiều thứ, mất hàng năm trời không triển khai được). Vấn đề này phải được rà soát lại để cải cách mạnh mẽ ngay từ năm 2025.Thứ tư là ưu tiên bố trí ngân sách cho KHCN xứng tầm là quốc sách đột phá: Bố trí ngân sách cho khoa học công nghệ, R&D, lập các quỹ khoa học và công nghệ, khuyến khích hình thành các quỹ đầu tư mạo hiểm, quỹ thiên thần, quỹ khởi nghiệp, quỹ đổi mới sáng tạo,… Nghiên cứu cơ chế cho mô hình "đầu tư công - quản trị tư", bảo đảm nhà khoa học có quyền chủ động trong nghiên cứu và ứng dụng công nghệ. Năm 2025, năm đầu thực hiện Nghị quyết 57, Chính phủ cần đổi mới kế hoạch bố trí ngân sách cho phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, đề nghị Chính phủ bố trí đủ ít nhất 3% Ngân sách để thực hiện nhiệm vụ này và tiếp tục nâng lên tỷ lệ chi cho KHCN lên 2% GDP trong 5 năm tiếp theo. Sớm công bố chính sách này và hướng dẫn thủ tục thực hiện thuận lợi. Tiến hành rà soát, điều chỉnh các đề án, dự án để đảm bảo phù hợp với Nghị quyết 57, tránh lãng phí, tập trung đầu tư hiệu quả, có trọng tâm. Đồng thời, cải cách triệt để quy trình phân bổ, quản lý và thanh quyết toán kinh phí, loại bỏ cơ chế "xin - cho" và các thủ tục rườm rà để tối ưu hóa nguồn lực và khuyến khích sáng tạo.Thứ năm là nhanh chóng phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao: Ban hành cơ chế thu hút nhân tài nói chung, đặc biệt là nhân tài khoa học, công nghệ, nhân tài người Việt Nam ở nước ngoài và chuyên gia quốc tế, với các chính sách hấp dẫn về quốc tịch, thu nhập, nhà ở và môi trường làm việc. Thủ tục liên quan phải thông thoáng, hấp dẫn, cạnh tranh với quốc tế. Xây dựng mạng lưới chuyên gia trong nước và quốc tế, thường xuyên báo cáo kết quả với Ban Chỉ đạo T.Ư. Đẩy mạnh phong trào tôn vinh tài năng và sáng tạo, khơi dậy tinh thần yêu nước, cống hiến của các nhà khoa học. Tiếp tục duy trì phong trào học tập suốt đời, cải cách hệ thống giáo dục đào tạo, trọng tâm là sau đại học, đại học, dạy nghề.Thứ sáu là tăng cường đầu tư cơ sở hạ tầng công nghệ, bao gồm công nghệ số: Ưu tiên xây dựng và hoàn thiện hạ tầng như đã nêu trong Nghị quyết 57. Đặc biệt, cần chuẩn bị hạ tầng năng lượng cho 5 - 10 năm tới, với trọng tâm là năng lượng sạch, đảm bảo đủ năng lượng cho phát triển bằng hành động cụ thể. Tối ưu hóa và nâng cấp hạ tầng số, xây dựng các trạm gốc 5G, mở rộng Internet băng thông rộng và phạm vi phủ sóng cáp quang. Phát triển hệ thống vệ tinh tầm thấp tốc độ cao. Xây dựng Trung tâm dữ liệu quốc gia, triển khai luật Dữ liệu và sàn giao dịch dữ liệu trong năm 2025. Trong năm 2025, Ban Cán sự Đảng Chính phủ cần chỉ đạo rà soát, bổ sung Quy hoạch điện VIII, khai thác hiệu quả các tiềm năng như điện gió, điện mặt trời, triển khai xây dựng nhà máy điện hạt nhân, đảm bảo nguồn điện bền vững. Đồng thời, cần quản lý, khai thác, bảo vệ hiệu quả khoáng sản, đặc biệt là đất hiếm, để phục vụ phát triển khoa học và công nghệ quốc gia.Thứ bảy là tập trung mũi nhọn vào các ngành có lợi thế và tiềm năng, tránh dàn trải: Cần ưu tiên nguồn lực cho một số ngành kinh tế có lợi thế và tiềm năng phát triển, tránh dàn trải, kém hiệu quả và lãng phí, bao gồm giải pháp công nghệ cho những vấn đề của thực tiễn đất nước như sử dụng tài nguyên hợp lý, tiết kiệm, bảo vệ môi trường, thích ứng biến đổi khí hậu, nông nghiệp công nghệ cao, an ninh lương thực, khoa học về sức khỏe con người, các ngành công nghiệp 4.0. Tập trung thúc đẩy các "mũi nhọn" chuyển đổi số, đặc biệt là triển khai Đề án 06 và xây dựng Trung tâm dữ liệu quốc gia. Trong năm 2025, đảm bảo 100% thủ tục hành chính liên quan đến doanh nghiệp được thực hiện trực tuyến, thông suốt, hiệu quả; 100% thủ tục hành chính không bị giới hạn bởi địa giới hành chính cấp tỉnh. Đẩy nhanh kết nối và chia sẻ dữ liệu quan trọng trong các lĩnh vực như dân cư, tư pháp, giáo dục, ngân hàng, thuế, bảo hiểm, doanh nghiệp, đất đai, phương tiện... Trung tâm dữ liệu quốc gia phải hoàn thành với dữ liệu "đúng, đủ, sạch, sống," dẫn dắt chuyển đổi số toàn diện, tạo nền tảng phát triển kinh tế số và lực lượng sản xuất hiện đại giai đoạn 2026 - 2030, đáp ứng mục tiêu Nghị quyết 57.Thứ tám là đẩy mạnh hợp tác và tận dụng tri thức quốc tế: Thúc đẩy hợp tác nghiên cứu và chuyển giao công nghệ với các quốc gia tiên tiến, nhất là trong các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo, công nghệ sinh học, bán dẫn và năng lượng tái tạo. Tích cực tham gia xây dựng các chuẩn mực quốc tế, trước mắt là trong khu vực ASEAN, thông qua các sáng kiến như Công ước Hà Nội. Chúng ta phải biết cách "đứng trên vai của những người khổng lồ". Thu hút đầu tư từ các tập đoàn công nghệ lớn, tạo cơ hội để doanh nghiệp Việt Nam tham gia chuỗi giá trị toàn cầu, khuyến khích chuyển giao công nghệ, nâng cao năng lực học hỏi, tiếp thu, làm chủ, cải tiến tri thức, công nghệ của thế giới.Thưa các đồng chí và các đại biểu,Đất nước đang đứng trước cơ hội lớn để vươn mình, nhưng thách thức cũng vô cùng to lớn. Chúng ta phải quyết tâm thực hiện cuộc cách mạng phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, không để lỡ thời cơ thêm lần nữa. Tôi kêu gọi toàn Đảng, toàn dân, toàn quân đoàn kết, sáng tạo, thực hiện thành công các nhiệm vụ, đưa Nghị quyết 57 nhanh chóng vào cuộc sống, xây dựng một Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh, như mong ước của Chủ tịch Hồ Chí Minh.Phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số không chỉ là lựa chọn, mà là con đường sống còn. Lãnh đạo các cấp cần coi đây là nhiệm vụ chính trị trọng tâm; các nhà khoa học, doanh nghiệp hãy cống hiến, sáng tạo; người dân cần đồng hành, học hỏi, nâng cao kỹ năng số.Nghị quyết 57 đã tháo gỡ rào cản, khắc phục điểm nghẽn và tạo cơ chế đột phá để giải phóng sức sáng tạo, nguồn lực, thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ và chuyển đổi số quốc gia. Với nền tảng chính trị, pháp lý vững chắc và sự đồng thuận cao từ toàn Đảng, nhân dân và giới trí thức, Tôi tin rằng Nghị quyết sẽ tạo ra bước đột phá, góp phần phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo quốc phòng, an ninh, đưa đất nước tiếp tục phát triển bền vững.Nhân dịp năm mới 2025 và Xuân Ất Tỵ, xin kính chúc các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo, cùng toàn thể các trí thứ, nhà khoa học, người lao động và đồng chí, đồng bào mạnh khỏe, hạnh phúc và thành công. Chúc đất nước ta đón một năm mới tràn đầy niềm tin, khí thế và thắng lợi mới.Xin trân trọng cảm ơn.

Chiều 2.1.2025, Công an TP.Đà Lạt (Lâm Đồng) phối hợp với các đơn vị nghiệp vụ của tỉnh Lâm Đồng đến Km 227+100 (QL20) trên đèo Prenn, thuộc địa bàn P.3 (TP.Đà Lạt) tổ chức khám nghiệm hiện trường để điều tra nguyên nhân vụ người đàn ông tử vong trong tư thế treo cổ bên đèo Prenn.Thông tin ban đầu, trưa cùng ngày, người dân phát hiện có một người tử vong trong tư thế treo cổ ở dưới triền đồi bên phải đèo Prenn, hướng từ H.Đức Trọng lên TP.Đà Lạt.Tại hiện trường, người đàn ông tử vong trong tư thế treo cổ trên 1 cành cây, đầu đội mũ, mặc áo trắng bên trong, bên ngoài khoác áo mưa mỏng màu xanh lá cây. Gần đó, cơ quan chức năng phát hiện bóp và giấy tờ tùy thân đã bị đốt cháy đen. Do đó vẫn chưa xác định được nhân thân người xấu số. Sau khi khám nghiệm hiện trường, cơ quan chức năng đưa thi thể người xấu số về nhà từ biệt Bệnh viện Đa khoa tỉnh Lâm Đồng. Hiện nay Công an TP.Đà Lạt đang phối hợp với các cơ quan chức năng để tìm nhân thân của người đàn ông tử vong.

Vất vả với con đường liên xã

Những năm đầu 80 của thế kỷ trước, ở quê tôi, một vùng thuần nông tại Nghệ An, gần như nhà nào cũng thiếu ăn quanh năm. Những bữa ăn chỉ toàn cơm độn khoai lang, mì hạt kèm với rau má, củ chuối luộc đã ám ảnh đám trẻ lên 6 - 7 tuổi như tôi. Và chúng tôi chỉ mong tết đến. Tết có bánh chưng, có thịt, có cơm trắng, áo mới… dù nó đến và đi rất nhanh. Tết Nguyên đán ở quê tôi bắt đầu từ ngày 23 tháng chạp bằng lễ cúng ông Táo. Ở thời buổi đói kém ấy, nghi thức cúng lễ rất đơn giản, chủ yếu là đồ chay, rất ít nhà cúng mặn và chúng tôi, những đứa trẻ háu ăn cũng chẳng được thụ lộc đáng kể. Tết chỉ thực sự chạm ngõ mọi nhà từ ngày 27 tháng chạp. Buổi sáng hôm đó, tiếng lợn eng éc từ làng trên, xóm dưới rộn lên, nghe thật náo nhiệt. Đây là thời điểm các hợp tác xã nông nghiệp mổ lợn để chia thịt cho các xã viên ăn tết. Những năm 1980, cha tôi còn trong quân ngũ, mẹ tôi, tôi và đứa em được nhận thịt ăn tết. Chúng tôi vây quanh sân kho hợp tác xã xem người lớn mổ lợn. Trong không khí đầy niềm vui và sự háo hức, chúng tôi hồi hộp chờ đợi giây phút được chia thịt mang về. Những mảng thịt được xẻ ra, chia nhỏ, để trên những chiếc nong bằng tre. Một người cầm quyển sổ, đọc danh sách xã viên để 4 - 5 người khác cân thịt. Những phần thịt có cả xương được xâu vào sợi lạt nứa. Mỗi khẩu được 2 lạng thịt (200 gram). Nhà tôi 3 khẩu nên được 6 lạng, kèm theo mấy miếng lòng đã luộc. Nhận khẩu phần của gia đình, tôi háo hức cầm xâu thịt mang về, vừa đi vừa chạy, lòng đầy hân hoan.Mẹ tôi chia mấy miếng lòng cho hai anh em tôi ăn trước. Lòng đã nguội ngắt nhưng vẫn ngon vô cùng. Phần thịt lợn, mẹ tôi tách mỡ, đem vùi vào cái bồ đựng muối ở xó bếp để dành chiên lấy mỡ xào rau. Thịt nạc, mẹ tôi kho mặn. Niêu thịt kho nhỏ bé không đủ ăn trong những ngày tết nhưng vị ngon của nó vẫn theo tôi đến bây giờ.Chợ Vẹo ở xã bên, cách làng tôi vài cây số, họp vào các ngày chẵn. 28 tháng chạp hằng năm, chợ này đông vui nhất vì đó là phiên chính của chợ tết. Mẹ tôi bưng cái mủng đan bằng tre, đội nón, dắt em tôi đi chợ. Tôi nhảy chân sáo theo sau. Mưa xuân lất phất, con đường làng lép nhép bùn đất. Chợ tết nhộn nhịp người mua kẻ bán, rất vui. Mẹ tôi thường mua áo quần cho anh em tôi, rồi mua trầu, cau, một ít cam, cá biển và 1 cân thịt nữa. Mẹ nói có khó đến mấy thì tết cũng phải sắm cho được mấy thứ này. Mẹ tôi đội mủng về, cái tết ùa vào nhà.Sáng mùng 1, mẹ chuẩn bị cau, trầu, cam để chúng tôi đi chúc tết. Mẹ đi trước, tôi và đứa em líu ríu theo sau. Chúng tôi đến nhà người thân trong làng và họ hàng ở làng khác. Với những người lớn tuổi, mẹ tôi mang lễ thường là 3 - 5 quả cau hoặc 1 quả cam làm quà chúc tết. Mẹ đặt lễ ở bàn, lễ phép thưa: "Hôm nay mùng 1 tết, mẹ con chúng con có quả cau đến mừng tuổi ông, bà…". Tôi được mẹ dạy câu chúc tết này và khi lên lớp 1 thì tôi thay mẹ nói lời chúc và được người lớn khen, cho kẹo nên rất sướng. Chúc tết ở quê tôi gọi là mừng tuổi, ý là mừng cho tuổi mới. Đi mừng tuổi, tôi cũng được mừng tuổi, vui nhất khi đó là nhận tiền xu để đánh đáo; được ăn bánh chưng, kẹo bi; những thứ mà khi hết tết, chúng tôi nằm mơ cũng khó thấy. Ở quê tôi, từ xa xưa và đến giờ vẫn thế, trong những ngày tết, mọi người trong làng đều đến nhà nhau mừng năm mới. Ngày trước, quà chỉ là dăm ba quả cau để người lớn ăn trầu hoặc một vài quả cam, nay là một gói bánh. Nhưng việc quà tết nay đã được tinh gọn dần và chủ yếu là đến nhà chơi, chúc tết gia đình, uống nước, trò chuyện. Không ai buộc ai phải đến nhà chúc tết nhưng đã thành phong tục, không đi cứ cảm giác như có lỗi với người khác. Phong tục mừng tuổi giúp mọi người trong làng, trong xã thêm đoàn kết, chia sẻ với nhau. Đến mừng tuổi những người già neo đơn, người có hoàn cảnh khó khăn, ốm đau bệnh tật, trẻ con thường mang bánh còn người lớn thường mang theo ít tiền để thăm hỏi. Quê tôi có ông Thời, hồi đó nhà nghèo nhưng ông sống rất tình nghĩa. Tết nào ông cũng đi mừng tuổi khắp xã, bất kể có quan hệ họ hàng hay không. Ông Thời thường mang theo mấy quả cam, bỏ trong cái túi cước. Vào nhà nào, ông đều mang ra 1 quả, bảo: "Tết không có gì, chỉ có quả cam, tôi đến mừng tuổi cho gia đình năm mới bình an, làm ăn may mắn". Nhà nào cũng vậy, ông Thời chỉ ngồi chừng vài phút, hỏi han chuyện trò ít câu vui vẻ rồi chào đi. Mọi người trong xã đều quý ông, nhận lời chúc, xin trả lại cam cho ông. Ông Thời cười, nói: "Ông bà cho thì tôi xin lại, chúc ông bà năm mới vạn sự như ý". Xưa và nay vẫn thế, cứ sáng sớm mùng 1, ở quê tôi, con cháu kéo đến nhà ông bà, cha mẹ để chúc tết, trước khi đi mừng tuổi những người thân khác. Tiếng cười đùa huyên náo. Các nhà thờ họ rộn ràng tiếng trống tế. Cây nêu dựng khắp ngõ ngách trong làng. Những cô gái xúng xính gánh mâm cỗ đến nhà thờ để cúng tổ tiên. Ngày thường, ở làng chỉ còn phụ nữ và người già, thanh niên và trung niên ra Bắc, vào Nam, xuất ngoại lao động, nhưng cứ đến ngày tết làng lại đông vui, nhộn nhịp. Tết là dịp đoàn tụ khiến những người xa quê đều muốn về với gia đình, người thân. Ở nhà, những người bố, người mẹ già chỉ mong tết đến để con cháu trở về sum họp. Rời làng ngót 30 năm, nhiều người già tôi từng đến nhà mừng tuổi vào ngày tết năm xưa đã thành người thiên cổ, nhưng sự gắn kết từ tục mừng tuổi đã giúp tôi nhớ như in các mối quan hệ họ hàng, dù đã cách nhau nhiều đời. Tết vẫn thế, vẫn mang lại nhiều giá trị tinh thần khiến ai xa quê cũng phải nhớ, phải đau đáu tìm về.