Google Photos sắp cho phép cải thiện video chỉ bằng một lần nhấn nút
Báo Thanh Niên cập nhật nhanh nhất kết quả xổ số (KQXS), kết quả xổ số miền Bắc (XSMB), kết quả xổ số miền Nam (XSMN), kết quả xổ số miền Trung (XSMT), kết quả xổ số điện toán trực tiếp nhanh nhất hôm nay thứ ba ngày 4.2.2025.KQXS Bến Tre, Vũng Tàu, Bạc Liêu, Đắk Lắk, Quảng Nam...ngày 4.2.2025 ngày 4.2.2025 Ký hiệu trúng đặc biệt: Mời bạn đọc xem kết quả xổ số (KQXS) miền Bắc (XSMB), kết quả xổ số miền Nam (XSMN), kết quả xổ số miền Trung (XSMT) được cập nhật trên Báo Thanh Niên mỗi ngày.
GS Ngô Bảo Châu: ‘Hãy để con trẻ phát huy khả năng một cách tự nhiên’
Ngày 7.5, UBND tỉnh Ninh Thuận có văn bản gửi các sở, ban, ngành, UBND các huyện, thành phố trực thuộc về việc sử dụng sản phẩm gốm Chăm làm quà tặng cho khách mời khi đến thăm, làm việc tại địa phương.
Phòng ngừa tác hại do sử dụng thuốc lá điện tử
Ngày 26.1, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cùng lãnh đạo Liên đoàn Lao động Việt Nam, lãnh đạo tỉnh Thanh Hóa đã đến thăm hỏi, tặng quà cho người dân huyện miền núi Ngọc Lặc (Thanh Hóa).Thủ tướng ghi nhận và biểu dương những kết quả nổi bật trong phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm an ninh, quốc phòng của tỉnh Thanh Hóa trong năm 2024, khi là một trong những tỉnh thuộc nhóm dẫn đầu cả nước.Bước sang năm 2025, Thủ tướng yêu cầu tỉnh Thanh Hóa tiếp tục nêu cao tinh thần đoàn kết, hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ để cùng cả nước bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình phát triển giàu mạnh, văn minh, hùng cường, người dân ngày càng hạnh phúc, ấm no.Trước mắt là dịp tết Nguyên đán, Thủ tướng yêu cầu các cấp, các ngành tỉnh Thanh Hóa chăm lo Tết cho nhân dân, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn, các gia đình, chính sách, gia đình có hoàn cảnh khó khăn với tinh thần không để hộ nào không được đón Tết. Đồng thời, quan tâm đến đời sống công nhân các khu công nghiệp, bố trí đi thăm hỏi, động viên các công nhân đang thi công trên công trường để cổ vũ thi đua lao động sản xuất đầu năm.Thủ tướng cũng lưu ý một số vấn đề lớn mà tỉnh Thanh Hóa cần quyết liệt thực hiện trong năm 2025 và thời gian tiếp theo, đó là thực hiện tốt việc tinh gọn bộ máy; tập trung xóa nhà tạm, nhà dột nát; xây dựng nhà ở cho công nhân, nhà ở cho người thu nhập thấp...Trước đó, Thủ tướng cùng đoàn công tác đã đến dâng hương tại Khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Lam Kinh (H.Thọ Xuân, Thanh Hóa), để tưởng nhớ công lao to lớn của Anh hùng dân tộc Lê Lợi cùng các vị vua triều Lê và danh thần, nghĩa sĩ từng tham gia cuộc khởi nghĩa Lam Sơn.Báo cáo với Thủ tướng và đoàn công tác, ông Đỗ Minh Tuấn, Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa, cho biết dịp tết Nguyên đán 2025, tỉnh Thanh Hóa đã chi trả trợ cấp ưu đãi tháng 1 và tháng 2.2025 cho hơn 64.000 người có công với cách mạng và thân nhân người có công với cách mạng, với tổng kinh phí hơn 420 tỉ đồng; chi trả trợ cấp xã hội tháng 1.2025 cho 187.494 đối tượng và hộ gia đình chăm sóc, nuôi dưỡng đối tượng bảo trợ xã hội, với tổng kinh phí hơn 142 tỉ đồng; chăm sóc, điều trị, bảo đảm tốt các chế độ, chính sách và tổ chức các hoạt động vui Tết, đón xuân cho hơn 2.000 đối tượng đang được chăm sóc, nuôi dưỡng, quản lý tại các cơ sở trợ giúp xã hội, điều dưỡng người có công với cách mạng, cai nghiện ma túy công lập trên địa bàn tỉnh.Các cấp, các ngành trong tỉnh đã bố trí ngân sách và huy động nguồn xã hội hóa với tổng số tiền và hàng hóa trị giá 375,192 tỷ đồng để trao tặng cho các gia đình chính sách, hộ nghèo, người có hoàn cảnh khó khăn... Tính đến hết năm 2024, đã hỗ trợ xây dựng, sửa chữa được hơn 4.200 căn nhà cho hộ nghèo, hộ gia đình chính sách, hộ còn khó khăn về nhà ở, góp phần tạo dựng "mái ấm" an toàn, yên vui cho người dân trong dịp Tết.
Tin vui là nghiên cứu mới vừa được công bố trên tạp chí khoa học Nutrients đã phát hiện một chất bổ sung được sử dụng rộng rãi có thể là cứu tinh cho bệnh tiểu đường, theo trang tin khoa học ScitechDaily.Mức đường huyết cao, nếu không được kiểm soát, có thể gây tổn thương cho tim, mắt, thận, dây thần kinh và mạch máu. Mặc dù có rất nhiều cách khác nhau để kiểm soát lượng đường cao, nhưng một nghiên cứu đột phá đã chỉ ra rằng dầu cá có thể là phép màu kỳ diệu.Các nhà khoa học tại Đại học Cruzeiro do Sul (Brazil) đã tiến hành nghiên cứu trên chuột có lượng đường trong máu cao do kháng insulin - tình trạng giống với bệnh tiểu đường loại 2.Kết quả cho thấy dầu cá giúp đảo ngược tình trạng kháng insulin bằng cách điều chỉnh tình trạng viêm, từ đó cải thiện khả năng kiểm soát lượng đường trong máu. Các nhà nghiên cứu cho biết axit béo omega-3 có trong dầu cá có thể giúp giảm lượng đường trong máu bằng cách cải thiện độ nhạy insulin và giảm viêm.Cụ thể, họ đã phát hiện ra rằng bổ sung dầu cá 3 lần mỗi tuần trong 8 tuần đã giúp những con chuột bị bệnh tiểu đường giảm tình trạng kháng insulin, đồng thời cải thiện mức đường huyết, các dấu hiệu viêm và thành phần mỡ máu, bao gồm cholesterol toàn phần, cholesterol xấu và triglyceride.Tác giả nghiên cứu, tiến sĩ Rui Curi, làm việc tại Đại học Cruzeiro do Sul, cho biết: Nghiên cứu này mang lại hy vọng cho những bệnh nhân tiểu đường loại 2. Ông nói: Các thí nghiệm được tiến hành trên chuột Goto-Kakizaki - mô hình bệnh tiểu đường loại 2 giống như con người, phát hiện ra rằng tình trạng kháng insulin có thể giảm ở những con vật này bằng cách điều chỉnh phản ứng viêm của các tế bào lympho - một dạng tế bào bạch cầu - từ trạng thái ủng hộ viêm sang trạng thái chống viêm. Quá trình này tương tự như phản ứng của người bị kháng insulin khi bổ sung axit béo omega-3. Tiến sĩ Curi cho biết những thay đổi ở tế bào lympho - tế bào bạch cầu giúp bảo vệ cơ thể khỏi nhiễm trùng và bệnh tật, có tác động rất lớn đến các tế bào khác của hệ thống miễn dịch, gây ra hiệu ứng dây chuyền.Tiến sĩ Curi giải thích: Hầu hết người bệnh tiểu đường đều bị tình trạng viêm, điều này ảnh hưởng đến các con đường truyền tín hiệu insulin, thúc đẩy tình trạng kháng insulin.Vì vậy, bổ sung dầu cá giúp đảo ngược tình trạng viêm, thể hiện tác dụng chống viêm đáng kể. Do đó, các nhà khoa học cho rằng tác động của axit béo omega-3 lên tế bào lympho, điều chỉnh chúng từ trạng thái viêm sang trạng thái chống viêm, có thể đã kích hoạt quá trình giảm tình trạng kháng insulin, theo ScitechDaily.
Thông báo chính thức về đăng ký tuyển sinh lớp 6 Trường THCS-THPT Trần Đại Nghĩa
Ben Affleck (52 tuổi) vừa được cánh săn ảnh ghi lại hình ảnh khi anh đi xem vở kịch ở trường của con gái Seraphina (16 tuổi) tại Santa Monica, California, Mỹ.Tuy nhiên, tài tử không có mặt trong bức ảnh chụp cùng vợ cũ Jennifer Garner (52 tuổi) và con gái Seraphina vì cả ba dường như rời khỏi địa điểm tổ chức sự kiện riêng rẽ, theo Page Six.Ben mặc quần jean đen đơn giản, đội mũ đen và đi giày thể thao màu trắng.Jennier Garner kết hôn và chung sống với Ben Affleck từ năm 2005 đến 2018, cũng chọn trang phục thường ngày với áo khoác đen, quần jean và mang kính đen.Cô con gái tuổi teen của họ luôn bám sát nữ diễn viên phim 13 Going on 30. Giống như mẹ, Seraphina cũng đeo kính đen.Không rõ chị gái của Seraphina là Violet (19 tuổi) và em trai Samuel (12 tuổi) có tham dự sự kiện này hay không.Đây không phải là lần đầu tiên Ben Affleck tham dự vở kịch ở trường của con cùng vợ cũ. Trước đó, cả hai từng chụp ảnh chung sau vở kịch của Seraphina vào tháng 12.2024. Không chỉ có Jennifer Garner mà cả Jennifer Lopez cũng có mặt trong buổi họp mặt gia đình.Tháng 12.2024, Jennifer Garner mua bánh mì tới nhà Ben Affleck ăn sáng. Sau đó, Ben lái xe chở vợ cũ đi công việc quanh phố ở Brentwood, California. Cả hai được trông thấy cười tươi, trò chuyện rôm rả khi ngồi trên xe. Các con của họ không tham gia chuyến đi cùng bố mẹ.Ben Affleck và Jennifer Lopez (55 tuổi) kết hôn vào tháng 7.2022. Tuy nhiên, sau đó cô đã đệ đơn ly hôn vào tháng 8.2024.Giọng ca On The Floor và Ben Affleck không có con chung. Jennifer Lopez có cặp song sinh Max và Emme với Marc Anthony.

Chủ tiệm sửa xe phượt 4 nước Đông Nam Á bằng xe máy
Rác tràn lan trên đường
Trên trang cá nhân, nghệ sĩ Xuân Bắc gây chú ý khi chia sẻ về MV Bắc Bling của Hòa Minzy đang gây sốt mạng xã hội. Song nam nghệ sĩ chọn làm thơ để thể hiện sự yêu mến của mình dành cho dự án. Anh viết: “Vừa xem cái 'Bắc Bờ Ling'/Có Hòa có cả Xuân Hinh tuyệt vời/Anh Hinh bắn rap… úi giời/Hòa xinh, hát giỏi... đúng người Bắc Ninh”.Dòng chia sẻ của NSND Xuân Bắc nhận được sự quan tâm của cộng đồng mạng. Nhiều người bày tỏ sự đồng tình trước quan điểm của nam nghệ sĩ về ca khúc Bắc Bling. Theo dõi trang cá nhân, có thể thấy thỉnh thoảng Xuân Bắc chọn làm thơ để bày tỏ tình cảm dành cho đồng nghiệp. Trước đó, anh trổ “tài lẻ” này khi chúc mừng NSND Tự Long lên chức.Trong MV Bắc Bling, nghệ sĩ Xuân Hinh gây ấn tượng với khán giả bởi cách hát luyến láy, cùng màn bắn rap duyên dáng. Được biết Hòa Minzy đã dành nhiều thời gian để thuyết phục bậc tiền bối góp mặt trong sản phẩm này. Cô nói khi xem lại, bản thân biết ơn nghệ sĩ Xuân Hinh vì giúp MV thêm ý nghĩa.Những ngày qua, ồn ào về việc kêu gọi hỗ trợ bé Bắp của Phạm Thoại được cộng đồng mạng quan tâm. Dù đã lên tiếng giải thích song làn sóng phản ứng TikToker chưa dừng lại. Điển hình là gần đây, nhiều cư dân mạng tràn vào trang chủ Miss International Queen Vietnam - cuộc thi từng giới thiệu có sự góp mặt của Phạm Thoại để phản ứng.Một người dùng bày tỏ quan điểm: “Không biết Phạm Thoại bị lùm xùm mấy ngày nay, mà mời làm giám khảo thì làm ảnh hưởng chương trình này quá”. Người xem khác bày tỏ: “Phạm Thoại có tham gia không để tẩy chay”. Một cư dân mạng nêu quan điểm: “Chương trình nào có Phạm Thoại là không xem”.Trước đó, Phạm Thoại tổ chức livestream, làm rõ ồn ào liên quan đến tiền kêu gọi ủng hộ bé Bắp chữa bệnh. Giữa ồn ào, anh tuyên bố hủy buổi livestream ngày 28.2 vì: “Mình không muốn bất kỳ ai hiểu lầm rằng drama (ồn ào) này là chiêu trò để kéo lượt xem cho phiên livestream”.Thư viện được xây dựng theo mô hình Room To Read, vừa được Hoa hậu H’Hen Niê khánh thành tại Trường tiểu học Bàu Phụng (xã Phú Lý, huyện Vĩnh Cửu, tỉnh Đồng Nai). Đây là thư viện thân thiện đầu tiên của năm 2025, cân bằng giữa nhóm sách kiến thức và nhóm sách hướng dẫn kỹ năng mềm.Có mặt tại Trường tiểu học Bàu Phụng, H’Hen Niê tham gia các hoạt động như đọc sách, trình diễn thời trang, thăm vườn rau do các em nhỏ trồng… “Tôi tin rằng 12 không phải là con số cuối cùng và sẽ còn thêm nhiều thư viện thân thiện nữa được triển khai trong năm nay”, Hoa hậu Hoàn vũ Việt Nam 2017 tâm sự.Thời gian qua, H’Hen Niê tất bật với lịch trình công việc dày đặc. Ngoài các sự kiện giải trí, H’Hen Niê còn đồng hành cùng Lễ hội cà phê Buôn Ma Thuột với vai trò đại sứ truyền thông. Gần đây, người đẹp Ê Đê trao giải Cầu thủ nước ngoài xuất sắc cho Nguyễn Xuân Son tại gala Quả bóng vàng 2024.Ban tổ chức Miss Cosmo Vietnam vừa công bố thí sinh Nguyễn Thị Thu Cúc, sinh năm 1998, quê Trà Vinh. Cô hoạt động ở vai trò diễn viên, từng tham gia một số bộ phim như Bóng của thị thành, Dưới bóng bình yên… Trong hồ sơ đăng ký, người đẹp 27 tuổi tiết lộ từng giành huy chương đồng tại Liên hoan kịch nói toàn quốc 2021.Thu Cúc tốt nghiệp Trường đại học Sân khấu - Điện ảnh TP.HCM và hiện đang hoạt động với vai trò diễn viên tại Sân khấu kịch 5B, đồng thời là huấn luyện viên catwalk. Tự nhận mình là người hoạt bát, tràn đầy năng lượng và đam mê nghệ thuật. “Tôi yêu nét đẹp tự tin của một người phụ nữ và luôn khao khát lan tỏa điều đó”, cô chia sẻ.Đến với Hoa hậu Hoàn vũ Việt Nam - Miss Cosmo Vietnam 2025, Thu Cúc mong muốn mang đến hình ảnh trưởng thành, tự tin hơn và sẵn sàng chinh phục những thử thách mới. Bên cạnh đó, người đẹp sinh năm 1998 đặt mục tiêu lan tỏa thông điệp: “Hãy tự tin, hãy yêu thương chính mình và hãy trở thành một người phụ nữ mạnh mẽ, hạnh phúc. Vì bạn xứng đáng”.
Cholimex Food báo cáo Đại hội đồng cổ đông 2024 và tầm nhìn chiến lược 20 năm
Đầu năm mới, nhiều sao Việt như Midu, Lan Ngọc, Đăng Khôi... dành thời gian cho gia đình, trải nghiệm các hoạt động đi chùa, chúc tết... Trên trang cá nhân, họ đăng tải khoảnh khắc đoàn viên, đồng thời có những lời nhắn nhủ đầy tình cảm đến khán giả trong ngày đầu năm Ất Tỵ.
bắn cá
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
quay-thử-xổ-số-miền-trung-thứ-tư