Cô bé mồ côi cha mẹ mong muốn được đi học
Trước đó đầu tháng 1, đoàn công tác của Cục Hàng không Việt Nam đã làm việc trực tiếp với Tập đoàn Máy bay thương mại Trung Quốc (Comac) và Cục Hàng không dân dụng Trung Quốc tại Thượng Hải - Trung Quốc.Báo cáo cho hay, hệ thống quy chế an toàn (CAAC Regulations) của Trung Quốc được thiết lập các phần (Parts) tương tự như cách tổ chức các Parts của Cục Hàng không Liên Bang Mỹ (FAA). Cụ thể có 25 tiêu chuẩn thiết kế đủ điều kiện bay tàu bay vận tải hàng không...Tại Trung Quốc, máy bay ARJ21-700 (C909) đã nộp đơn xin cấp chứng nhận loại (TC) lần đầu từ tháng 1.2003 và cho đến tháng 12.2014 đã được Cục Hàng không dân dụng Trung Quốc cấp TC.Tính đến 5.1.2025, đã có 160 tàu bay C909 đã được cung cấp đến tổng cộng 12 hãng hàng không, với 11 hãng của Trung Quốc và 1 hãng của Indonesia. Chuyên chở hơn 19,16 triệu hành khách trên tổng cộng 633 đường bay tới 158 thành phố, 181 sân bay với giới bay tích lũy tổng là hơn 550.000 giờ bay và hơn 330.000 lượt cất hạ cánh.Qua dữ liệu báo cáo của Comac, không có tai nạn, sự cố nghiêm trọng xảy ra với tàu bay C909 kể từ khi tàu bay này đi vào hoạt động.Cục Hàng không Việt Nam đánh giá các tiêu chuẩn đủ điều kiện bay của Trung Quốc chỉ có một số khác biệt nhỏ (minor) liên quan đến việc sử dụng tiếng Trung Quốc trong các nhãn mác trên tàu bay.Việc đề xuất công nhận tiêu chuẩn thiết kế, chế tạo của Trung Quốc là cơ sở cho việc tạo thuận lợi cho hoạt động hàng không dân dụng trong bối cảnh thiếu hụt máy bay, tạo một dư địa, động lực phát triển mới cho ngành hàng không Việt Nam, báo cáo nêu.Để đưa dòng máy bay mới này vào khai thác, Cục Hàng không đã báo cáo, kiến nghị Bộ Xây dựng sửa đổi một số điều của Nghị định số 92/2016 của Chính phủ và Thông tư số 01/2011, theo hướng công nhận các tiêu chuẩn chứng nhận đủ điều kiện bay của Trung Quốc làm cơ sở cho nhập khẩu tàu bay vào Việt Nam.Đối với máy bay thuê ướt (thuê cả tổ bay), Cục Hàng không sẽ thực hiện công nhận Giấy chứng nhận đủ điều kiện bay của từng máy bay cụ thể và thực hiện quy trình đánh giá thừa nhận hiệu lực Giấy chứng nhận người khai thác tàu bay nước ngoài.Đối với máy bay thuê khô (chỉ thuê máy bay), cục sẽ thực hiện quy trình bổ sung loại tàu bay mới vào Giấy chứng nhận người khai thác tàu bay và thực hiện cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện bay của từng máy bay.Máy bay C909 có tốc độ hành trình khoảng 825 km/giờ, trần bay tối đa 12.200 m. Nhiêu liệu theo tiêu chuẩn GB6537 (Jet A-1 thuộc loại này), dung tích thùng nhiên liệu khoảng 12.900 lít.Trang thiết bị chính lắp trên tàu bay gồm hai động cơ GE CF34-10A của General Electric (Mỹ), Landing gear của Liebherr Aerospace (Pháp), động cơ phụ (APU) của Hamilton Sunstrand (Mỹ), các thiết bị thuộc Flight control của Honeywell (Mỹ). Thiết bị thuộc hệ thống điện, điện tử (Avionic) của Rockwell Collins (Mỹ). Trong số 22 nhà sản xuất thiết bị gốc (OEM) quan trọng, có 3 nhà sản xuất của Trung Quốc (chiếm tỷ lệ 13,6%).
Cặp đôi đi xe máy cố tình vượt đèn đỏ bị ô tô tông trúng
Chứng chỉ PCI DSS 4.0 Level 1 còn có ý nghĩa quan trọng với các đối tác FMCG và chuỗi cung ứng. Dữ liệu ngày càng trở thành tài sản quý giá của mọi doanh nghiệp, và với chứng chỉ này, Finviet đảm bảo thông tin của khách hàng, đối tác nhãn hàng, nhà phân phối và người tiêu dùng được bảo vệ nghiêm ngặt, giảm thiểu rủi ro rò rỉ hoặc lạm dụng dữ liệu.Các đối tác khi hợp tác với Finviet sẽ có thêm lợi thế về an toàn giao dịch, đồng thời nâng cao uy tín trong hệ sinh thái thanh toán số.Ông Huỳnh Trọng Thận - Phó tổng giám đốc của Finviet chia sẻ: "Chúng tôi luôn đặt an toàn thông tin khách hàng lên hàng đầu. Chứng chỉ PCI DSS 4.0 Level 1 là minh chứng rõ ràng cho sự đầu tư nghiêm túc vào bảo mật và là bước đi quan trọng trong chiến lược phát triển bền vững của Finviet".Không dừng lại ở PCI DSS 4.0 Level 1, Finviet cam kết tiếp tục đầu tư vào công nghệ, cơ sở hạ tầng và đào tạo nhân lực nhằm nâng cao hơn nữa tiêu chuẩn bảo mật. Finviet sẽ hướng đến việc đạt các chứng chỉ bảo mật quốc tế khác, cũng như ứng dụng công nghệ AI, blockchain để gia tăng độ an toàn trong giao dịch.
Bác sĩ 3 lần chẩn đoán sai khiến bệnh nhân phải cắt bỏ một nửa 'của quý'
Philippines đang trong giai đoạn thứ ba của chương trình hiện đại hóa quân đội với ước tính chi 35 tỉ USD cho việc tăng cường sức mạnh quân sự trong thập niên tới, theo Reuters ngày 12.2."Có được ít nhất hai tàu ngầm là một ước mơ của chúng tôi. Chúng ta là một quần đảo. Vì vậy, chúng ta phải có loại năng lực này, vì thực sự rất khó để bảo vệ toàn bộ quần đảo mà không có tàu ngầm", Tổng tham mưu trưởng các lực lượng vũ trang Philippines Romeo Saturnino Brawner Jr. hôm nay cho hay khi phát biểu trước các doanh nhân hàng đầu.Vào năm 2022, Philippines đã mua một hệ thống tên lửa chống hạm BrahMos trị giá 375 triệu USD từ Ấn Độ và đã đặt hàng thêm. "Chúng tôi sẽ nhận được nhiều hơn (hệ thống) này trong năm nay và trong những năm tới", ông Brawner nói.Philippines trước đây nói rằng họ đang nhắm đến các tên lửa tầm trung và ít nhất 40 máy bay chiến đấu để tăng cường khả năng phòng thủ của mình.Trong năm nay, Hải quân Philippines mong chờ nhận ít nhất hai tàu hộ vệ từ Hàn Quốc, quốc gia đã nâng cấp quan hệ với Philippines lên thành quan hệ đối tác chiến lược.Ông Brawner còn cho hay Manila đang cố gắng đưa Hàn Quốc tham gia Biệt đội, một nhóm đa phương bao gồm Úc, Nhật Bản, Philippines và Mỹ.Philippines tăng cường sức mạnh quân sự trong bối cảnh căng thẳng giữa Manila và Bắc Kinh ở Biển Đông. Ông Brawner nói rằng quân đội Philippines đã quan sát thấy sự gia tăng nhiều hành vi gây quan ngại của Trung Quốc ở Biển Đông, trong đó có việc lượng tàu thuyền Trung Quốc xuất hiện mỗi ngày tăng lên ở biển Tây Philippines. Biển Tây Philippines là tên Manila dùng để chỉ vùng biển ở Biển Đông mà họ cho là nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines.Cũng theo ông Brawner, một "hoạt động hàng hải chung" với Mỹ và Canada trong "vùng biển của Manila" ở Biển Đông đang được tiến hành. Ông cho biết thêm Manila cũng muốn có các hoạt động chung như thế với Pháp, Ý và Anh.Đại sứ quán Trung Quốc tại Manila không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận về phát ngôn trên của ông Brawner, theo Reuters.
Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia cho biết, ngày 7.1, khu vực Tây Bắc bộ đang chịu ảnh hưởng bởi không khí lạnh, trời nhiều mây, có mưa vài nơi, trưa chiều giảm mây trời nắng. Gió nhẹ, trời rét. Nhiệt độ thấp nhất từ 12 - 15 độ C, có nơi dưới 11 độ C; nhiệt độ cao nhất từ 20 - 23 độ C, có nơi trên 23 độ C.Đông Bắc bộ nhiều mây, có mưa vài nơi, trưa chiều giảm mây trời nắng, trời rét. Nhiệt độ thấp nhất từ 13 - 16 độ C, vùng núi có nơi dưới 11 độ C; nhiệt độ cao nhất từ 20 - 23 độ C, có nơi trên 23 độ C.Theo cơ quan khí tượng, từ ngày 8.1, miền Bắc sẽ đón đợt không khí lạnh khiến trời có mưa vài nơi; riêng vùng núi và trung du đêm 8 - 9.1 có mưa rải rác, trời rét, vùng núi có nơi rét đậm, rét hại. Khu vực Bắc và Trung Trung bộ từ khoảng 9 - 12.1 có mưa, mưa rào rải rác và có nơi có giông, đêm và sáng trời rét; từ ngày 10 - 12.1 trời rét.Trong đợt không khí lạnh này, nhiệt độ thấp nhất tại Hà Nội và một số tỉnh đồng bằng Bắc bộ khoảng 14 - 16 độ C, các tỉnh miền núi phía bắc khoảng 12 - 13 độ C.Đến khoảng ngày 12.1, không khí lạnh được tăng cường mạnh hơn khiến nhiệt độ giảm sâu. Nhiệt độ thấp nhất tại Hà Nội khoảng 11 độ C, miền núi khoảng 9 - 11 độ C.Hiện nay, ở vùng biển phía đông của khu vực bắc Biển Đông có gió mạnh cấp 6. Phía đông khu vực bắc Biển Đông và phía tây khu vực nam Biển Đông (bao gồm vùng biển phía tây quần đảo Trường Sa) có gió mạnh cấp 6, giật cấp 7 - cấp 8, sóng biển cao 2 - 4 m.Vùng biển giữa Biển Đông và vùng biển từ Bình Định đến Bà Rịa - Vũng Tàu có gió cấp 5, có lúc cấp 6, giật cấp 7 - 8. Biển động, sóng cao 2 - 3,5 m.Cảnh báo, ngày và đêm 8.1, vùng biển phía bắc khu vực bắc Biển Đông, vùng biển phía tây nam Biển Đông (bao gồm vùng biển phía tây quần đảo Trường Sa) và vùng biển từ Khánh Hòa đến Bình Thuận có gió đông bắc mạnh cấp 6, giật cấp 7 - cấp 8, biển động, sóng cao 2 - 4 m.Cấp độ rủi ro thiên tai do gió mạnh trên biển cấp 2. Toàn bộ tàu thuyền hoạt động trên các khu vực trên đều có nguy cơ cao chịu tác động của lốc xoáy, gió mạnh và sóng lớn.
Ô tô bán tải đi '2 hàng', gây tai nạn với xe container trên quốc lộ
Về khối lượng khai thác và xuất khẩu dầu mỗi ngày, Brazil đứng thứ 7 trên thế giới. Những thành viên không trong OPEC của nhóm OPEC+ không bị ràng buộc bởi các quyết sách của OPEC nhưng lại có thể cùng các thành viên OPEC thảo luận và tham vấn về những quyết sách của OPEC, của chung OPEC+ cũng như của từng quốc gia thành viên liên quan đến lượng khai thác và xuất khẩu dầu. Qua đó, họ tham gia điều tiết, tác động trực tiếp cũng như gián tiếp tới chiều hướng và mức độ biến động của giá dầu trên thị trường thế giới.Đối với OPEC+, sự tham gia của Brazil là bước phát triển có ý nghĩa lớn bởi nhóm này vừa tăng được lượng vừa tăng được chất. Nhờ đó, OPEC+ có thể nâng cao được vai trò và gia tăng được ảnh hưởng tới kinh tế và thương mại thế giới cũng như việc điều tiết giá dầu trên thị trường thế giới dễ có được hiệu quả cao hơn.Đối với Brazil, việc tham gia OPEC+ không chỉ là chuyện kinh tế đơn thuần mà còn là chuyện đối ngoại nhạy cảm. Hạn chế để rồi tiến tới ngừng hẳn sử dụng nhiên liệu hóa thạch, đặc biệt dầu và than đá, là một trong những biện pháp chính sách được ưu tiên hàng đầu nhằm giảm lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính, phục vụ công cuộc bảo vệ khí hậu. Tham gia OPEC+ cho thấy Brazil rất coi trọng việc khai thác và xuất khẩu dầu mỏ. Brazil là quốc gia đăng cai tổ chức hội nghị sắp tới của LHQ về khí hậu. Có thể thấy việc vẹn toàn cả lợi ích khai thác dầu mỏ để phát triển đất nước lẫn lợi ích từ bảo vệ khí hậu thật chẳng dễ dàng đối với Brazil và không chỉ với Brazil.
Tuyển sinh lớp 10 ở Hậu Giang: Trường hợp nào không thi tuyển?
Giải bóng rổ VBA 2023: Đương kim vô địch Saigon Heat quá mạnh
TP.HCM: Tòa án nhân dân cấp cao tại TP.HCM trả lời đơn của bà Huỳnh Thị Hồng Nhung và ông Trần Huỳnh Thế Hảo (ngụ ấp Phú Thới, xã Quới Thiện, H.Vũng Liêm, Vĩnh Long) cùng một số người dân khác có tên trong đơn; Sở Xây dựng TP.HCM trả lời đơn của ông Nguyễn Văn Phúc (ngụ số 20/1 Nguyễn Trường Tộ, P.13, Q.4) - Là người đại diện theo ủy quyền của các hộ dân đang sinh sống tại khu nhà ở số 443 Hai Bà Trưng, P.Võ Thị Sáu, Q.3; Công an Q.3 trả lời đơn của bà Nguyễn Thị Đào Duyên (ngụ số 67, đường Trần Phú, KP.5, TT.Hai Riêng, H.Sông Hinh, Phú Yên) và ông Nguyễn Đăng Khang (ngụ số 76, đường T8, P.Tây Thạnh, Q.Tân Phú); Công an Q.Bình Thạnh trả lời đơn của bà Nguyễn Thị Tâm Sự (ngụ số 303/19 Dương Thị Mười, P.Tân Chánh Hiệp, Q.12); Phòng CSĐT tội phạm về trật tự xã hội - Công an TP.HCM trả lời đơn của ông Lê Kiến Quốc (ngụ số 35, đường Hoàng Bá Huân, tổ 3, KP.6, TT.Củ Chi, H.Củ Chi); Công an Q.5 trả lời đơn của bà Trần Bích Thủy - Giám đốc Công ty TNHH Tân Phúc Hồng (lô EA1, đường 19A, Khu công nghiệp Hiệp Phước, H.Nhà Bè); UBND xã Xuân Thới Sơn, H.Hóc Môn trả lời đơn của ông Phạm Ngọc Sử (ngụ số 5/6A đường Nguyễn Thị Thử, ấp 11, xã Xuân Thới Sơn, H.Hóc Môn); UBND H.Củ Chi trả lời đơn của bà Nguyễn Thị Anh Nga (ngụ số 30/1, đường 755, ấp Gò Nổi, xã An Nhơn Tây, H.Củ Chi) - Là người đại diện theo ủy quyền của ông Giang Minh.Văn phòng Cơ quan CSĐT - Công an tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu trả lời đơn của ông Nguyễn Văn Quắt (ngụ số 82, đường D8, khu 11, khu dân cư P.Chánh Nghĩa, TP.Thủ Dầu Một, Bình Dương); UBND tỉnh Đắk Lắk trả lời đơn của ông Lại Mạnh Cường (ngụ số 93/79 Nguyễn Văn Cừ, P.Tân Lập, TP.Buôn Ma Thuột); UBND H.Vạn Ninh, Khánh Hòa trả lời đơn của ông Võ Văn Đào và bà Lê Thị Mười (ngụ thôn Đầm Môn, xã Vạn Thạnh, H.Vạn Ninh) và một số người dân khác có tên trong đơn...Bạn đọc có thể liên hệ Ban Công tác bạn đọc - Báo Thanh Niên để biết thêm chi tiết.
Thót tim với giá cà phê
Thông qua trang cá nhân, H'Hen Niê gây bất ngờ khi chia sẻ hình ảnh được bạn trai cầu hôn sau 7 năm yêu nhau. Trong khoảnh khắc trọng đại này, người đẹp không giấu được niềm hạnh phúc. Cô viết: "Cảm ơn anh. Như lời anh nói: "Vì em là duy nhất". Anh là tình yêu duy nhất của H'Hen". Nhiếp ảnh gia Tuấn Khôi đã cất công chọn chiếc nhẫn kim cương với thiết kế tinh xảo của một thương hiệu đình đám, mang ý nghĩa tình yêu vĩnh cửu. Đây cũng là cách anh thể hiện sự cam kết dành cho cô gái mà mình yêu thương. Bài đăng của H'Hen Niê nhanh chóng gây sốt mạng xã hội. Dưới phần bình luận, nhiều sao Việt như Ngọc Diễm, Lê Thúy, Pha Lê... cùng đông đảo khán giả gửi lời chúc mừng đến Hoa hậu Hoàn vũ Việt Nam 2017. Bên cạnh đó, một số cư dân mạng mong chờ đám cưới của nàng hậu sinh năm 1992 trong thời gian tới. Trước khi có màn cầu hôn lãng mạn này, H'Hen Niê và bạn trai trải qua quãng thời gian dài đồng hành cùng nhau. Nàng hậu xác nhận có người yêu từ năm 2018, cho biết anh là người giàu tình cảm. Thời điểm đó, dù chưa từng tiết lộ danh tính bạn trai song thông qua những hình ảnh được lan truyền, nhiều người đồn đoán đó là nhiếp ảnh gia Tuấn Khôi. Dịp Tết Nguyên đán 2025, H'Hen Niê gây bất ngờ khi công khai bạn trai, nhận được sự chúc phúc của dân mạng. Trải qua 7 năm yêu nhau, cặp đôi đối diện không ít thử thách, từng tan vỡ song sau đó hàn gắn. Trước đó, người đẹp chia sẻ lý do kín tiếng trong chuyện tình cảm vì muốn khán giả tập trung vào các dự án nghệ thuật, cộng đồng thay vì chuyện đời tư. Trong một cuộc phỏng vấn với Thanh Niên, H'Hen Niê từng chia sẻ về chuyện hôn nhân: "Tôi nghĩ rằng đám cưới của tôi, tôi cần những người yêu thương mình, những người đã hiểu về mối quan hệ của tôi và bạn trai cũng như gia đình họ hàng hai bên. Khoảnh khắc đó, tôi mong muốn hai bên gia đình sẽ biết nhau. Tôi vẫn cần có không gian riêng của gia đình".
8jbet
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
quay-thử-xổ-số-miền-trung-thứ-tư
