Những hiểu biết mới về đậu mùa khỉ: đường lây truyền, đối tượng nhiễm và vắc xin
Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) hỗ trợ chẩn đoán viêm ruột thừa có biến chứng được các y bác sĩ (BS) Bệnh viện (BV) Nhân dân Gia Định (TP.HCM) phát triển thành công. AI này hứa hẹn triển khai ở hầu hết các BV quận, huyện trên địa bàn TP.HCM, cũng như các cơ sở y tế ở vùng sâu, vùng xa, nơi không có đầy đủ trang thiết bị để hệ thống có thể hỗ trợ BS hiệu quả trong chẩn đoán bệnh viêm ruột thừa mà không cần đến các thiết bị y tế phức tạp khác.Ứng dụng AI hỗ trợ chẩn đoán viêm ruột thừa có biến chứng của BV Nhân dân Gia Định đã tham dự Giải thưởng thành tựu y khoa VN lần thứ 5, chuyên đề Y tế thông minh.TS-BS Mai Phan Tường Anh, Phó giám đốc BV Nhân dân Gia Định, cho biết viêm ruột thừa là tình trạng nhiễm trùng của ruột thừa, nguyên nhân thường do tắc nghẽn của ruột thừa với tỷ suất mới mắc là 11/10.000 người. Đây là tình trạng cấp cứu ngoại khoa thường gặp, chẩn đoán thường không quá khó, nhưng cũng có những trường hợp phát hiện trễ, điều trị chậm.Theo BS, hiện nay viêm ruột thừa được chia thành 2 thể: chưa biến chứng (chưa hoại tử hay vỡ) và có biến chứng (đã hoại tử, vỡ). Với tình trạng chưa biến chứng, bệnh nhân (BN) có thể được trì hoãn mổ, thậm chí theo những nghiên cứu mới nhất cho thấy có thể điều trị bảo tồn (không mổ) bằng thuốc cho những trường hợp rủi ro khi mổ quá cao. Ở thể bệnh có biến chứng gây viêm phúc mạc (nhiễm trùng trong màng bụng) hoặc áp xe ruột thừa thì cần phẫu thuật.Các cơ sở y tế có trang thiết bị hiện đại như các máy chụp cắt lớp điện toán (CT-scanner) hay cộng hưởng từ (MRI), việc đánh giá thể viêm ruột thừa có biến chứng hay chưa biến chứng sẽ dễ dàng và chính xác. Tuy nhiên, ở những đơn vị hạn chế về nguồn lực như BV vùng sâu, vùng xa hay vùng hải đảo thì việc chẩn đoán viêm ruột thừa chủ yếu thông qua kinh nghiệm thăm khám lâm sàng và các xét nghiệm cơ bản. Vì vậy, phát triển ứng dụng AI để có thể hỗ trợ BS phân biệt 2 thể viêm ruột thừa, làm cơ sở quyết định điều trị tại chỗ hay chuyển lên tuyến trên...Để nghiên cứu sản phẩm ứng dụng AI hỗ trợ chẩn đoán viêm ruột thừa có biến chứng, nhóm tác giả đã thu thập dữ liệu từ khoảng 10.000 BN từng điều trị viêm ruột thừa tại BV Nhân dân Gia Định trong giai đoạn 2016 - 2021, bao gồm dữ liệu siêu âm và xét nghiệm máu để huấn luyện mô hình học máy (machine learning). Với kết quả siêu âm, nhóm xây dựng các dữ liệu về vị trí, khả năng thâm nhiễm xung quanh, hình ảnh dịch ổ bụng, đường kính... của ruột thừa. Với xét nghiệm máu, nhóm xây dựng dữ liệu các tổng số lượng bạch cầu, bạch cầu đa nhân trung tính và bạch cầu lympho. Dựa trên những chỉ số của máy sẽ cho được kết quả xác suất BN này nguy cơ bị viêm ruột thừa có biến chứng bao nhiêu phần trăm, từ đó BS có hướng điều trị phù hợp. Đó là mong ước của nhóm nghiên cứu khi thực hiện sản phẩm này."Thuật toán trong nghiên cứu đã chứng minh tỷ lệ dự đoán đúng trên 85%. Nghĩa là cứ 10 người được nhập dữ liệu vào thì 8 - 9 người được đoán đúng tỷ lệ viêm ruột thừa có biến chứng. Cứ mỗi 3 tháng, nhóm nghiên cứu sẽ lấy dữ liệu mổ viêm ruột thừa của BV Nhân dân Gia Định nhập vào máy để chạy huấn luyện thuật toán tiếp. Tôi tin rằng độ chính xác cũng như độ thông minh của nó sẽ càng ngày càng cao và sẽ dự đoán chính xác hơn", TS-BS Mai Phan Tường Anh nói."Chúng tôi mong muốn AI này sẽ được tích hợp vào trong bệnh án điện tử, rất đơn giản. Như vậy, khi BN viêm ruột thừa đến khám, làm xét nghiệm, thông số sẽ tự động ra được viêm ruột thừa có biến chứng là bao nhiêu phần trăm. Nếu các BV khác triển khai mà muốn tích hợp thì có thể liên hệ, BV Nhân dân Gia Định sẵn sàng chia sẻ code", TS-BS Tường Anh nói và khẳng định: Ứng dụng AI cảnh báo viêm ruột thừa có biến chứng giúp nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe, giảm chi phí, đặc biệt hiệu quả tại các khu vực hạn chế về nguồn lực. Mô hình đơn giản, dễ sử dụng, không yêu cầu trang thiết bị đắt tiền, có thể triển khai tại các cơ sở y tế nhỏ lẻ.Hiện sản phẩm được cụ thể hóa thành website viemruotthua.com để BS có thể thao tác và nhập các chỉ số nhằm đưa ra tiên đoán về tình trạng viêm ruột thừa biến chứng trên BN. Thuật toán AI tích hợp trên trang web này là sản phẩm của đề tài nghiên cứu cấp Sở KH-CN TP.HCM. Công trình do nhóm tác giả BV Nhân dân Gia Định và Trường ĐH Y Dược TP.HCM tiến hành trong 18 tháng. Công trình nghiên cứu này đã được nghiệm thu năm 2023 và kết quả của công trình đã công bố trên tạp chí quốc tế. (còn tiếp) BV Nhân dân Gia Định còn có sản phẩm thứ hai tham dự Giải thưởng thành tựu y khoa VN lần thứ 5, đó là phần mềm VTEShield 4.0 trong dự phòng thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch.TS-BS Giang Minh Nhật, Trưởng khoa Hồi sức tim mạch, BV Nhân dân Gia Định, cho biết thuyên tắc tĩnh mạch trên BN nội trú tại các BV tăng 5 - 10 lần so với cộng đồng. Đây là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và biến chứng ở BN nhập viện, nhất là BN đã qua phẫu thuật, bất động kéo dài hoặc có yếu tố nguy cơ cao. Nếu BV nào có tỷ lệ BN thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch cao thì chứng tỏ chất lượng điều trị tại BV có vấn đề. Điều đó đặt ra vấn đề dự phòng căn bệnh này, Bộ Y tế cũng đã có khuyến cáo. Từ tình hình trên, nhóm nghiên cứu BV Nhân dân Gia định lập phần mềm VTEShield 4.0 phòng ngừa thuyên tắc huyết khối ở người bệnh nằm viện, ứng dụng vào năm 2021.TS - dược sĩ Phạm Hồng Thắm, Phó trưởng khoa Dược, BV Nhân dân Gia Định, cho biết hướng dẫn của Bộ Y tế là tất cả BN nhập viện phải thực hiện 4 bước: đánh giá nguy cơ thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch; đánh giá nguy cơ BN có bị xuất huyết hay không; lựa chọn biện pháp phù hợp; đưa ra giải pháp."Bình thường BS sẽ làm bằng tay với mớ câu hỏi thì mất thời gian suy nghĩ, đánh giá, nhận định... Nhưng ở đây, BS đổ dữ liệu vào và phần mềm VTEShield 4.0 giúp đưa ra cả 4 bước trên, cho ra số điểm, đồng thời phân tầng yếu tố nguy cơ của BN và đưa ra giải pháp thực hiện. Tuy nhiên, quyết định cuối cùng vẫn là BS cân nhắc", TS Phạm Hồng Thắm nói.BV Nhân dân Gia Định có 50.000 BN nội trú/năm, tỷ lệ BN thuyên tắc tĩnh mạch xuất viện tại BV này đã giảm đáng kể. Theo đó, năm 2021 chiếm tỷ lệ 5,1%, năm 2022 là 4,6%, năm 2023 là 2,8%. Phần mềm đã giúp nâng cao chất lượng điều trị cho BN và giảm khối lượng công việc cho nhân viên y tế. Hiện tại, phương pháp này chỉ mới ứng dụng tại khối nội và ngoại khoa. Với kết quả này, BV Nhân dân Gia Định sẽ ứng dụng rộng rãi các chuyên khoa khác như sản khoa, ung thư, đồng thời có thể áp dụng rộng rãi ra các BV khác.Ông bà gần 80 tuổi nhặt ve chai nuôi 3 cháu nội mồ côi
Chiều 10.3, TAND TP.Đà Nẵng kết thúc phiên xét xử sơ thẩm nhóm các bà chủ cửa hàng sữa cưỡng đoạt tài sản của nữ nhân viên, khi họ dồn đơn tạo doanh số lớn chỉ với mục đích hưởng tiền thưởng.HĐXX tuyên phạt Nguyễn Lê Hoài An (34 tuổi, ngụ 50 Bàu Năng 1, Q.Liên Chiểu) và Tăng Thụy Ngọc Hạnh (44 tuổi) cùng 5 năm tù, Phạm Thị Mỹ Dung và Mai Thị Kiên (cùng 34 tuổi, cùng ngụ P.Khuê Trung, Q.Cẩm Lệ, TP.Đà Nẵng) cùng 4 năm tù về tội cưỡng đoạt tài sản.Theo cáo trạng, 3 bị cáo An, Dung, Kiên và Tăng Thị Ngọc Phúc (34 tuổi, em bị cáo Hạnh) góp vốn mở cửa hàng sữa tươi Milk Farm từ tháng 3.2021. Trong đó, An đại diện hộ kinh doanh, Phúc ở xa nên nhờ Hạnh quản lý.Sáng 27.3.2023, An, Dung, Kiên nghi thất thoát sữa tại cửa hàng 70 Hà Tông Quyền (P.Khuê Trung) nên yêu cầu 2 nữ nhân viên (không ký hợp đồng lao động) là Trần Thị Thiên Chi (25 tuổi, ngụ thôn 5 xã Ia Răng, H.Đắk Đoa, Gia Lai) và Phạm Trịnh Sanh Hòa (32 tuổi, ngụ tổ 7 P.Thanh Khê Đông, Q.Thanh Khê, TP.Đà Nẵng) đến đối chiếu. Các bị cáo gửi số liệu để Phúc (ở TP.HCM) tính ra số tiền thất thoát hơn 62 triệu đồng. 2 nữ nhân viên thừa nhận không lên đơn khi bán sữa, số tiền thu của khách chưa nhập vào hệ thống quản lý là gần 15 triệu đồng. Tuy nhiên, 2 nhân viên đã mua 42 thùng sữa để khắc phục trước khi kiểm kê, đồng thời cam kết tiếp tục bù tiền nếu cuối tháng đối chiếu còn thiếu.Các bà chủ cửa hàng sữa liên tục tra hỏi lý do, cách thức, chủ mưu, đồng phạm và dọa báo công an. Chi giải thích chỉ mượn hàng để giao cho khách, rồi Hòa sẽ mua trả lại chứ không biển thủ.Các bà chủ tiếp tục đe dọa xử lý về việc đưa hàng giả vào cửa hàng, ảnh hưởng thương hiệu nhưng 2 nữ nhân viên phủ nhận. Trong đó Hòa hoảng sợ, hoảng loạn, cầm dao chạy vào nhà vệ sinh khóc lóc, kể về hoàn cảnh khó khăn để xin không báo công an.Biết Hòa định tự tử, nhưng Hạnh vẫn nói "trong cửa hàng có camera, hắn làm gì thì kệ, gọi công an đến". Hạnh còn tự lập ra quy định của cửa hàng, ép Hòa và Chi phải bồi thường gấp 3 do bán hàng không lên đơn với số tiền bồi thường gần 200 triệu đồng.Chưa dừng lại, Hạnh còn đổ lỗi sụt giảm doanh số, ép 2 nữ nhân viên phải đền bù thêm 400 triệu đồng thuê nhà, điện nước, tiền thuế… Do bị đe dọa báo công an, 2 nạn nhân chấp nhận bồi thường tổng cộng gần 600 triệu đồng và bị ép phải trả đủ trong 2 tháng với 3 đợt.Theo điều tra, Phúc tính nhầm đơn vị sản phẩm nên tiền thất thoát lên đến hơn 62 triệu đồng, trong khi chính xác chỉ hơn 28 triệu đồng. Hai nữ nhân viên đã khắc phục gần 15 triệu đồng, còn lại thiệt hại hơn 13 triệu đồng.Tuy nhiên, cơ quan điều tra xác định việc bán hàng không lên đơn, không nhập hệ thống quản lý là nhằm dồn đơn lẻ để gộp thành đơn hàng lớn, tạo doanh số để hưởng tiền thưởng chứ Hòa, Chi không có ý định chiếm đoạt. Hai nữ nhân viên cũng không bỏ trốn, không dùng khoản tiền này sử dụng vào hành vi bất hợp pháp.Trong khi đó, 4 bị cáo còn bắt Hòa phải chuyển trước 10 triệu đồng, siết nợ bằng cách giữ 2 xe máy của 2 nạn nhân, laptop của Hòa rồi mới cho về lúc gần 0 giờ ngày 28.3.2023.Ngoài ra, 4 bị cáo này còn bị chị Nguyễn Thị T.T (ngụ H.Hòa Vang, TP.Đà Nẵng) tố cáo cưỡng đoạt hơn 830 triệu đồng vào ngày 3.12.2022 tại cửa hàng Milk Farm ở Q.Liên Chiểu.Tuy nhiên, cơ quan điều tra cho rằng không có căn cứ chứng minh các bị cáo đe dọa, dùng vũ lực hoặc thủ đoạn uy hiếp chị T., chỉ có thể xác định việc gia đình chị này đã bồi thường được 578,5 triệu đồng cho cửa hàng Milk Farm là tự nguyện, nên không xử lý hình sự.Đối với Phúc, khi xảy ra vụ việc đang ở TP.HCM, không tham gia đe dọa các nạn nhân nên không bị truy cứu.
Con trai Đại tướng Võ Nguyên Giáp cung cấp tư liệu mới trong sách Điện Biên Phủ
Ở lượt trận đầu tiên ở chung kết VBA 2023, Dominique Tham cùng CLB Nha Trang Dolphins chơi rất hay trước đương kim vô địch Saigon Heat nhưng để thua đáng tiếc ở hiệp phụ thứ 2. Anh cùng các đồng đội dồn quyết tâm cho lượt trận chung kết thứ hai diễn ra vào ngày mai trên sân nhà (chung kết VBA 2023 thi đấu theo thể thức 5 trận thắng 3). Ngoài mục tiêu hướng đến danh hiệu vô địch đầu tiên cùng Nha Trang Dolphins ở VBA, Dominique Tham còn phấn đấu cho danh hiệu cá nhân cầu thủ gốc Việt xuất sắc nhất VBA 2023.
Có nhiều ngày phải chạy xe 30 km từ TP.HCM đến Long An để đi làm, Võ Phan Hoài Sơn (22 tuổi), ở trọ tại 477b/19 Mã Lò, P.Bình Hưng Hoà A, Q.Bình Tân (TP.HCM), chia sẻ: “Chỗ làm của mình khá xa nên tranh thủ đi sớm, về muộn một chút để đỡ nắng. Những ngày này, mình cũng mua thêm bao tay, tất chân dài hơn và khẩu trang vải chứ nếu không đi ngoài nắng bị rát da rất khó chịu”.
Phát triển công nghiệp quốc phòng chủ động và hiện đại
Theo Hiệp hội cà phê ca cao Việt Nam (VICOFA), xuất khẩu cà phê của Việt Nam đã vượt 2 tỉ USD chỉ sau 2,5 tháng. Trong 15 ngày đầu tháng 3, khi giá cà phê trên thị trường thế giới tăng cao đã kéo kim ngạch xuất khẩu mặt hàng này của Việt Nam cũng tăng mạnh. Đặc biệt, mặt hàng cà phê arabica xuất khẩu lên tới 6.805 USD/tấn, cao nhất từ trước đến nay. Nhờ giá cao nên lượng cà phê xuất khẩu đạt 5.661 tấn, tăng đến 58% về lượng và giá trị trên 38,5 triệu USD, tăng 88% so với cùng kỳ năm trước. Trong khi đó, mặt hàng chủ lực của cà phê Việt Nam là robusta có giá xuất khẩu bình quân 5.392 USD/tấn; sản lượng xuất khẩu 73.572 tấn, kim ngạch gần 397 triệu USD, giảm 20,6% về lượng nhưng tăng 31,6% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái. Tính chung 15 ngày đầu tháng 3, lượng cà phê nhân của Việt Nam xuất khẩu 82.262 tấn, giảm 16,6%; kim ngạch đạt gần 453 triệu USD, tăng 37% so với cùng kỳ năm 2024.Tại các tỉnh Tây nguyên, trong giai đoạn nửa đầu tháng 3, giá cà phê có lúc chạm đến cột mốc kỷ lục của năm 2024 là 135.000 đồng/kg. Nhưng mức giá này không giữ được lâu và sau đó hạ nhiệt theo xu hướng chung của thị trường thế giới. Đến ngày hôm nay (20.3) khi thị trường thế giới tăng nhiệt trở lại, giá cà phê một lần nữa quay trở lại mức kỷ lục 135.000 đồng/kg. Theo VICOFA, cơn sốt giá cà phê hiện nay có nhiều yếu tố tác động nhưng chủ yếu vẫn do cung thấp hơn cầu. Bên cạnh đó, tại Việt Nam nhiều nông dân vẫn bán cầm chừng chứ không bán ồ ạt ngay sau vụ thu hoạch như trước kia. Điều này khiến nguồn cung cà phê của Việt Nam luôn ở mức thấp.Lũy kế từ đầu năm đến ngày 15.3, xuất khẩu cà phê của Việt Nam đạt gần 398.000 tấn, giảm 15,2% nhưng kim ngạch đạt trên 2,1 tỉ USD, tăng 46,9% so với cùng kỳ năm ngoái. Với mức giá tốt như hiện tại, dự báo xuất khẩu cà phê cả năm 2025 có thể đạt tới 6 tỉ USD.
