Hương Giang đọ sắc cùng dàn sao Châu Á tại show diễn thời trang Milan
Ghi nhận của PV Thanh Niên từ ngày 27 - 29.1 cho thấy nhiều cơ sở kinh doanh dịch vụ, điểm vui chơi trên địa bàn TP.Hạ Long đã ngừng kinh doanh để nghỉ tết. Nhiều du khách không tìm được nhà hàng đành quay về.Chị Vũ Bích Vân (34 tuổi, trú tại P.Hồng Hải, TP.Hạ Long) chia sẻ: "Tôi có đoàn khách từ Hải Phòng sang chơi hôm 26 tết (25.1) nhưng không thấy có nhà hàng nào phục vụ, ngoại trừ một số hàng quán ăn sáng. Trước tình thế đó, tôi đành mời mọi người về bếp ăn của nhà rất bất tiện, vất vả".Không chỉ riêng chị Vân, nhiều du khách phương xa đến thăm người thân muốn thưởng thức dịch vụ ăn uống tại Hạ Long đều khó khăn tìm nhà hàng phục vụ dịp này. Nhiều người đành nhịn đói quay về.Đúng như những gì chị Vân chia sẻ, tại khu vực đường bao biển TP.Hạ Long, nơi tập trung nhiều nhà hàng nổi tiếng đã treo biển tạm nghỉ từ khá sớm. Theo các chủ cơ sở, họ đóng cửa dịp tết là do không có người phục vụ, cũng như nhu cầu dịp tết Nguyên đán không lớn.Anh Nguyễn Hoàng Long (chủ nhà hàng Hương Loan, TP.Hạ Long) cho biết: "Hầu hết người lao động tại các nhà hàng đều không trú ở Quảng Ninh nên các nhà hàng rất khó khăn trong việc tìm người phục vụ. Chưa kể dịp này du khách không có nhiều, người dân địa phương không có thói quen ăn nhà hàng dịp tết nên các sở tạm nghỉ".Khảo sát của PV cho thấy, tại TP.Hạ Long chỉ có các khách sạn lớn là có nhà hàng mở xuyên tết để phục vụ khách lưu trú. Nếu là khách vãng lai sẽ rất khó khăn để tìm hàng quán mở cửa xuyên tết. Trong khi đó, thông tin về khách sạn, nhà hàng phục vụ xuyên tết của ngành du lịch Quảng Ninh rất nghèo nàn, như "mò kim đáy bể".Việc các cơ sở dịch vụ đóng cửa hàng loạt dịp tết Nguyên đán cho thấy sự hạn chế về dịch vụ tại Quảng Ninh so với các trung tâm du lịch khác của cả nước vốn luôn sôi động trong các dịp lễ.Những công cụ AI miễn phí giúp sáng tạo video
Quỹ học bổng "Cho em đến trường" do Ajinomoto Việt Nam sáng lập từ năm 2004 với mục đích chia sẻ những khó khăn và động viên tinh thần thế hệ tương lai trên con đường tìm kiếm tri thức. Từ năm 2014, chương trình có sự chung tay của 2 doanh nghiệp Nhật Bản khác tại Đồng Nai là Công ty Kureha Việt Nam và Nippon Sanso Việt.Sau 21 năm tổ chức, quỹ học bổng đã trở thành hoạt động thường niên mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, tính đến 2025 đã trao tặng hơn 6.600 suất học bổng đến tay các em học sinh với tổng giá trị hơn 6,5 tỉ đồng. Tại Lễ trao học bổng ngày 22.2.2025 vừa qua Công ty Ajinomoto Việt Nam trao tặng 200 suất học bổng trị giá 270 triệu đồng cùng cặp sách cho các em. Công ty cổ phần Nippon Sanso Việt Nam và Công ty TNHH Kureha Việt Nam dành tặng 200 suất học bổng, tương ứng số tiền 270 triệu đồng.Tham dự tại buổi lễ, bà Nguyễn Thị Hoàng - Phó chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai phát biểu: "Thay mặt UBND tỉnh xin hoan nghênh, ghi nhận và cám ơn sự đóng góp của các doanh nghiệp để hình thành nên Quỹ học bổng "Cho em đến trường". Quỹ học bổng đã giúp cho hàng ngàn học sinh của Đồng Nai giảm bớt khó khăn trên con đường học tập, góp phần an sinh xã hội. Chúng tôi rất mong các doanh nghiệp tiếp tục hỗ trợ, nhân rộng quỹ học bổng, giúp được thêm nhiều học sinh có hoàn cảnh khó khăn hơn nữa".Trả lời phỏng vấn tại buổi Lễ trao học bổng, ông Tsutomu Nara - Tổng giám đốc Công ty Ajinomoto Việt Nam cho biết: "Tỉnh Đồng Nai là nơi Ajinomoto Việt Nam đã đặt những "viên gạch" đầu tiên trong hành trình phát triển kinh doanh, đóng góp vào sức khỏe, hạnh phúc cho người dân và xã hội Việt Nam suốt 34 năm qua. Vì vậy, chúng tôi đã triển khai nhiều sáng kiến nhằm đóng góp cho cộng đồng địa phương thông qua hoạt động của mình. Giá trị cốt lõi này luôn được giữ vững trong suốt quá trình phát triển của chúng tôi tại Việt Nam.Trong lĩnh vực giáo dục, chúng tôi đã tổ chức chương trình học bổng "Cho em đến trường" hàng năm. Trong suốt hai thập kỷ qua, chương trình hỗ trợ hơn 6.600 học sinh hiếu học, khó khăn tại tỉnh Đồng Nai. Đồng thời, Ajinomoto Việt Nam còn khởi xướng Dự án "Bữa ăn học đường" từ năm 2012 nhằm cải thiện dinh dưỡng và sức khỏe cho học sinh, phối hợp cùng Bộ Giáo dục và Đào tạo và Viện Dinh dưỡng Quốc gia - Bộ Y tế. Hiện tại, học sinh tại hơn 4.300 trường tiểu học bán trú trên toàn quốc đang được hưởng lợi ích từ dự án này, được cung cấp những thực đơn cân bằng dinh dưỡng và giáo dục về dinh dưỡng thực phẩm. Kể từ năm 2023, chúng tôi đã mở rộng sang giai đoạn 2 của Dự án "Bữa ăn học đường" đối với các trường tiểu học bán trú cung cấp bữa trưa cho học sinh thông qua các đơn vị cung cấp suất ăn, cũng như các trường bán trú mới, góp phần cải thiện dinh dưỡng của thế hệ tương lai của Việt Nam".Những suất học bổng không chỉ mang giá trị vật chất mà còn là nguồn động viên to lớn cho các em học sinh có hoàn cảnh khó khăn vững bước trên con đường đến với tri thức. Đồng thời, chương trình còn thể hiện tinh thần trách nhiệm xã hội của Ajinomoto Việt Nam và các doanh nghiệp đang hoạt động tại địa phương trong việc chung tay đóng góp vào sự nghiệp trồng người của tỉnh nhà, ươm mầm những tài năng tương lai cho đất nước.Em Lê Phan Hoài Hương (Học sinh Trường THPT Bình Sơn huyện Long Thành tỉnh Đồng Nai) chia sẻ khi được nhận học bổng: "Ba em mất khi em lớp 1, mẹ em mất khi em lớp 3, ngoại chăm em với chị em từ đó đến giờ. Đây là lần đầu tiên em nhận học bổng này và em cảm thấy rất cảm kích chương trình này. Vì nhờ chương trình em có thể được tiếp tục đến trường trong thời gian tới và cũng tiếp thêm động lực cho em cố gắng sau này".Bên cạnh Quỹ học bổng "Cho em đến trường" Ajinomoto Việt Nam còn triển khai nhiều sáng kiến có giá trị như Dự án Bữa ăn học đường, Chương trình Dinh dưỡng Bà mẹ và Trẻ em, các sáng kiến đóng góp cho môi trường và nông nghiệp như giảm phát thải khí nhà kính, giảm rác thải nhựa, Dự án Khoai mì bền vững,... nhằm góp phần nâng cao sức khỏe và hạnh phúc cho người dân cùng xã hội Việt Nam.
Nhận định bóng đá Dortmund vs Man City (2 giờ ngày 15.4): Thời điểm để 'The Citizens' thiết lập kỷ lục
Những ngày đầu năm 2025 này, sân Việt Trì đang là tâm điểm của bóng đá Đông Nam Á, với trận chung kết lượt đi AFF Cup 2024 giữa đội tuyển Việt Nam và Thái Lan lúc 20 giờ ngày 2.5. Riêng cá nhân Tiến Linh đang nung nấu quyết tâm rất đặc biệt.Cũng như mọi cầu thủ Việt Nam khác, chân sút sinh năm 1997 khao khát được ra sân và sút tung lưới "Voi chiến", để giúp thầy trò HLV Kim Sang-sik có lợi thế lớn nhất tạo đà cho trận chung kết lượt về sau đó 3 ngày.Đặc biệt, Tiến Linh càng có động lực lớn lao vì nếu một lần nữa ghi bàn vào lưới đối thủ Thái Lan ở trận đấu sắp tới, anh sẽ chính thức cán cột mốc 100 bàn thắng trong sự nghiệp của mình.Vào lúc này, Tiến Linh đã có 74 bàn thắng chuyên nghiệp cho CLB Bình Dương - đội bóng đầu tiên và duy nhất của anh, bao gồm 66 pha lập công tại V-League, 7 bàn ở Cúp quốc gia và 1 tại AFC Cup (nay là AFC Champions League 2).Ngoài ra, anh cũng đã có 25 bàn thắng cho đội tuyển Việt Nam sau 56 trận, đứng thứ 3 trong lịch sử, chỉ kém 2 bàn so với người thầy cũ Lê Huỳnh Đức (27 bàn sau 52 trận) và đàn anh - người đứng đầu Lê Công Vinh (51 bàn, 83 trận).Bạn có thể chọn 1 mục. Bình chọn của bạn sẽ được công khai.Việt Nam thắng Thái LanViệt Nam hòa Thái LanViệt Nam thua Thái LanSở hữu thành tích 99 bàn thắng ở tuổi 27 là sự ghi nhận cho tài năng và nỗ lực của chân sút sinh năm 1997, người từng nghĩ đến chuyện đi làm bảo vệ nếu không theo được nghiệp đá bóng, từng vượt qua chấn thương rất nặng để trở thành tay săn bàn hàng đầu đội tuyển Việt Nam.Trong màu áo đội tuyển Việt Nam danh sách "nạn nhân" của Tiến Linh trải dài từ Đông Nam Á với mọi đối thủ từng chạm trán như Thái Lan, Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore…, cho đến châu lục (Trung Quốc, UAE, CHDCND Triều Tiên, Oman…).Riêng đối thủ Thái Lan, đến bây giờ người hâm mộ vẫn còn nhớ khá rõ pha Tiến Linh lao người đánh đầu mở tỷ số trong trận chung kết lượt đi tại Mỹ Đình (hòa 2-2) ở AFF Cup 2022, để trở thành người Việt Nam đầu tiên đoạt Vua phá lưới (6 bàn).Tiến Linh từng lập cú đúp giúp đội tuyển U.22 Việt Nam hòa 2-2 và loại U.22 Thái Lan từ vòng bảng, sau đó đoạt tấm HCV SEA Games lịch sử tại Philippines 2019. Ở cuộc chạm trán gần nhất tại giải giao hữu hồi tháng 9.2024, Tiến Linh cũng xé toang hàng thủ Thái Lan để mở tỷ số cho đội tuyển Việt Nam.Đến AFF Cup 2024 lần này, Tiến Linh đã có cho riêng mình 4 pha lập công, trong đó có 3 bàn trong 3 trận gần nhất. Anh hiện như một quân bài tẩy đặc biệt lợi hại của HLV Kim Sang-sik, vào sân trong hiệp 2 khi đối thủ xuống sức để cùng Xuân Son tạo ra khẩu súng 2 nòng đã 8 lần khai hỏa trong 3 trận liền.Nhìn lại riêng trong năm 2024, Tiến Linh đã ghi đến 23 bàn thắng, giúp anh đang là đang là ứng viên hàng đầu cho cuộc đua Quả bóng vàng Việt Nam 2024, bỏ xa các đối thủ cạnh tranh như Tuấn Hải hay Văn Toàn.Vào lúc này, chàng trai có 2 quê Hải Dương và Bình Dương đang tập trung cao độ để một lần nữa sút tung lưới Thái Lan, giúp đội tuyển Việt Nam đánh bại "Voi chiến" tại Việt Trì, tạo đà cho chiến thắng chung cuộc tại Rajamangala 3 ngày sau.Asean Mitsubishi Electric Cup 2024 được trình chiếu trực tiếp và trọn vẹn trên FPT Play, tại: http://fptplay.vn
"Nếu như trên sân cỏ, Ronaldo vẫn đang tìm kiếm cột mốc ghi 1.000 bàn thắng, cũng như đạt được chiến thắng thứ 700 cho CLB, thì ngoài sân cỏ, anh tiếp tục tạo nên lịch sử. "Thương hiệu CR7" của danh thủ này là món hàng tiếp thị đạt giá trị kỷ lục lên đến 882,5 triệu USD trong năm 2025, và đang trên đường tiến vào cột mốc 1 tỉ USD, theo nghiên cứu của IPAM", tờ Marca (Tây Ban Nha) cho biết ngày 7.2."Theo nghiên cứu, giá trị này đến từ sự kết hợp của 28 biến số được phân bổ theo 6 chiều, gồm: thu nhập, phương tiện truyền thông, mạng xã hội, thành tích, ảnh hưởng xã hội và tác động. Ngoài ra, cũng phải kể đến phần sở hữu cổ phần (dự kiến 5%) ở CLB Al Nassr mà Ronaldo sẽ có được khi gia hạn hợp đồng và giá trị của nó đang tăng vọt", tờ Marca giải thích."Ronaldo là hiện tượng tiếp thị lớn nhất trong lịch sử bóng đá thế giới. Tài năng, rất nhiều quá trình đào tạo và lặp lại, rất kỷ luật, đặc biệt kết hợp với định vị hình ảnh chiến lược độc đáo", ông Fabio Wolff, đối tác quản lý của công ty Wolff Sports cho biết.Theo ông Thiago Freitas, Giám đốc điều hành của Roc Nation Sports tại Brazil: "Ronaldo, ngoài sân cỏ, cũng giống như Pele trên sân cỏ". Trong khi đó, ông Rene Salviano, Giám đốc điều hành của Heatmap và là chuyên gia tiếp thị thể thao, đánh giá: "Ronaldo là một biểu tượng thể thao, nhưng trên thực tế, chúng ta cũng có thể nói rằng, anh ấy là một hình mẫu trong làng giải trí thế giới. Lượng khán giả của Ronaldo rất lớn, điều này là do sự kết hợp của nhiều yếu tố, và một trong số đó là anh ấy rất chuyên nghiệp trong mọi việc mình làm, điều này rõ ràng đã tạo nên những con số kỷ lục theo mọi nghĩa"."Ảnh hưởng của Ronaldo được xây dựng thông qua những kỷ lục ấn tượng, vượt ra ngoài các ranh giới, vượt qua thế giới kinh doanh và vươn tới nhiều ngóc ngách khác nhau trên thế giới. Giá trị được mô tả là sự phản ánh của một thương hiệu toàn cầu truyền cảm hứng, mô hình hóa hành vi trên toàn thế giới", Ivan Martinho, giáo sư tiếp thị thể thao tại công ty ESPM giải thích.Theo ghi chú từ IPAM, về mặt thu nhập, Ronaldo hiện kiếm được 207,5 triệu USD/năm tại CLB Al Nassr, cộng với hơn 155,6 triệu USD từ các hợp đồng quảng cáo với các thương hiệu toàn cầu. Trên phương tiện truyền thông xã hội, cầu thủ người Bồ Đào Nha vừa tròn 40 tuổi này, cũng đã trở thành người của công chúng được theo dõi nhiều nhất thế giới, với hơn 1 tỉ người theo dõi trên các nền tảng mạng xã hội.Một sự thật quan trọng khác mà nghiên cứu của IPAM cung cấp, là Ronaldo và thương hiệu CR7 của mình tạo ra trung bình 22,3 triệu bài báo trên các trang báo mỗi năm trên toàn thế giới, cũng như có đến 187 triệu lượt tìm kiếm hàng năm khác trên nền tảng Google. Ronaldo cũng được nhắc đến trong 4.000 cuốn sách trên trang Amazon và xuất hiện trong 63.000 bài báo khoa học. "Những con số không thể tin nổi", tờ Marca nhấn mạnh.
Lễ hội đua thuyền ở Quảng Ngãi là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
