Độc đáo xe hoa của các làng hoa trên đường phố Đà Lạt
Tết Nguyên đán là thời điểm đầu của chu kỳ năm mới. Khi căn cứ vào các sử liệu và văn hóa dân gian, chúng ta khó xác định người Việt bắt đầu ăn tết vào dịp lập xuân từ khi nào; tuy nhiên, nhắc về nguồn gốc tết chúng ta lại có nhiều thông tin thú vị.PGS.TS Nguyễn Ngọc Thơ, Giảng viên cao cấp Viện Phát triển năng lực lãnh đạo, Đại học Quốc gia TP.HCM cho biết, người Việt cổ sớm hiểu và xác định Tết Nguyên đán là mở đầu cho một năm nông lịch nhờ vào khả năng nhận thức sự tuần hoàn của thời tiết và sự thích ứng của vụ mùa ngoài đồng. Từ thời cổ đại, khi tổ tiên người Việt nhận thức được sự chuyển giao của thời tiết và chu kỳ thời gian trong năm đã có một số hình thức sơ khai về việc xác lập chu kỳ tuần hoàn và tổ chức đón tết. Khảo cứu về phong tục của người Bách Việt cổ, trong đó có tổ tiên Lạc Việt, cho thấy ngày tết đầu năm trước đây rơi vào đầu tháng 11 âm lịch (ứng với tháng Tý), chứ không phải đầu tháng giêng (tháng Dần). Cụ thể, người Việt xưa không dùng số đếm để gọi ngày, tháng mà dùng Thiên can – Địa chi để gọi tên, chẳng hạn hết tháng Tý thì tới tháng Sửu, rồi đến Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất, Hợi là hết một năm. Giờ Tý là giờ chuyển giao giữa hai ngày trong đêm, tháng Tý là tháng lạnh nhất trong năm - tháng 11, ứng với thời điểm Đông chí, thời điểm để bắt đầu một chu kỳ đếm mới. Lúc này mùa màng cũng đã kết thúc, người Việt xưa nghỉ ngơi để chờ đến khi thời tiết ấm lên mới tính tới việc gieo cấy mùa sau. Vì vậy, họ đã chọn đầu tháng Tý (tức tháng 11 âm lịch) để ăn tết. Tính từ đầu tháng 11 cho tới đầu tháng 5 năm sau là trọn 6 tháng; do đó, người Việt gọi Tết Đoan ngọ ngày mùng 5.5 âm lịch là Tết nửa năm. "Có giả thuyết cho rằng, tháng 11 ở Việt Nam trời chưa quá lạnh, người Việt cổ có thể tổ chức các hoạt động đón tết. Trong khi đó, ở Trung Quốc, Triều Tiên, Nhật Bản… tháng 11 là bắt đầu vào chính đông, quá lạnh không ăn tết được nên họ phải tính toán lựa chọn thời điểm tiết lập xuân để ăn tết, chính vì thế họ xác định tết âm lịch vào tháng Dần (tức tháng giêng, ngay trước hoặc sau tiết lập xuân). Họ xác định tháng Dần là tháng đầu năm, gọi là "Chính nguyệt" (tức tháng chính trong năm). Quá trình này diễn ra rất sớm trong lịch sử, dưới nhãn quan "di phong định tục" . Trong quá trình tiếp xúc văn hóa và hội nhập, người Việt cổ đã dần chuyển đổi tổ chức đón tết từ đầu tháng Tý (tháng 11) sang đầu tháng Dần (tháng giêng) như ngày nay vậy", PGS.TS Nguyễn Ngọc Thơ chia sẻ.Trước đây không lâu, một số làng quê ở Vĩnh Phúc, Phú Thọ - nơi được cho là vùng đất kinh đô xưa của nhà nước Văn Lang xưa của các vị vua Hùng còn lưu lại một số tập tục cổ (như tục ăn đất khoán hun khói, tục làm lễ mở cửa rừng...) gợi về ký ức của ngày tết cổ xưa vào đầu tháng 11 của người Việt cổ. Một số gia đình người Việt gốc Hoa ở Đồng bằng sông Cửu Long vốn có nền tảng Bách Việt cổ cũng tổ chức cúng tết Đông chí bằng chè trôi nước, bánh ngọt và trái cây, coi tết Đông chí là ngưỡng thêm tuổi mới của mọi người. Như đã nói, trên đây là một giả thuyết cần có nhiều khảo cứu hơn nữa để làm rõ hơn vấn đề.Theo PGS.TS. Nguyễn Ngọc Thơ, khó có thể biết rõ người Việt xưa ăn tết thế nào nhưng cơ bản tết không thay đổi về ý nghĩa. Tết xưa còn lưu lại trong ký ức người Việt Nam hôm nay chỉ có thể là ký ức tết từ thời bao cấp hay ở giai đoạn đầu của cải cách – mở cửa mà thôi. Phong tục ngày tết xưa về cơ bản thể hiện sinh động các ý nghĩa tạ ơn đất trời, thần linh và tổ tiên, củng cố mối quan hệ vốn có của gia đình - dòng tộc, thực hiện các nghi lễ cổ truyền để chào đón năm mới và truyền dạy văn hóa cho các thế hệ con cháu, củng cố và mở rộng giao tiếp với láng giềng xung quanh, tổng kết – đúc kết kinh nghiệm của năm cũ và gửi gắm mong ước cho năm mới, chuẩn bị tâm thế mới cho năm làm việc tiếp theo. Nhìn chung, dù là tết xưa hay tết nay gì đi nữa thì ngày tết vẫn là dịp để chúng ta nhìn lại những thành quả của năm cũ và rút ra bài học cho năm mới (đối với cá nhân) và củng cố truyền thống gia đình và các mối quan hệ (đối với xã hội). Ông Thơ cho rằng, trước đây, cuộc sống hằng ngày chưa thật đủ đầy nên người ta mong đến tết để được nghỉ ngơi, ăn ngon, mặc đẹp. Vậy nên mới có câu:Cu kêu 3 tiếng cu kêuMong mau tới tết dựng nêu ăn chè.Còn ngày nay, cuộc sống no ấm hơn nên việc ăn mặc không là vấn đề nữa. Thay vào đó, sau một năm làm việc vất vả, dịp tết được nghỉ dài ngày, nhiều người quay về gia đình đoàn tụ và đón tết với gia đình trong khi không ít người muốn được nghỉ ngơi, giải trí, giao tiếp (không muốn các nghi lễ theo họ là "rườm rà"), hoặc đi du lịch..., nên dường như có sự chuyển dịch từ "ăn tết" sang "chơi tết". Dù vậy, dù là "ăn tết", "chơi tết" hay gì đi nữa thì các nghi lễ truyền thống trong dịp tết như cúng ông Táo, cúng tất niên và đ1n ông bà tổ tiên về ăn tết, cúng giao thừa, mừng tuổi ông bà cha mẹ, lì xì trẻ thơ, chúc tết dòng họ, láng giềng, thăm viếng thầy cô cũ thưở thiếu thời, tạ ơn những quý nhân đã giúp đỡ trong đời... vẫn được ưu tiên gìn giữ. Nói cách khác, các ý nghĩa cơ bản của ngày tết vẫn được giữ nguyên trạng qua phong tục và nghi lễ, việc tổ chức "ăn tết" hay "chơi tết" chỉ là hình thức thích ứng của cuộc sống đương đại. Cũng cần nhấn mạnh rằng, các phong tục, nghi lễ quan trọng trong mấy ngày tết chỉ đẹp khi chúng ta không tạo gánh nặng các thành viên gia đình, nhất là phụ nữ (chẳng hạn bắt buộc phải mâm cao cỗ đầy, nấu nướng phải tươm tất nhiều món, gánh nặng con cháu làm ăn xa quay về phải "lễ nghĩa" đầy đủ với cả họ, cả làng...). Tết là dịp sum vầy để củng cố hay xây đắp truyền thống gia đình, chúng ta cần chú ý đến nhu cầu được nghỉ ngơi, chơi tết của phụ nữ trong nhà và những người trẻ vốn đã vất vả ngược xuôi mưu sinh trong suốt năm qua. Theo nhà nghiên cứu văn hóa, dù là ăn tết hay chơi tết chúng ta cũng cần chú ý yếu tố về sự ấm cúng của gia đình, đặc biệt là những người có tuổi, ông bà cao tuổi vì ngày tết là khoảng thời gian thiêng liêng để các bậc cao niên được sống trong không gian thiêng liêng của gia đình, được tương tác, đối thoại và thể hiện lòng tôn kính, kính nhớ với tổ tiên. Đối với nhiều gia đình Việt Nam, bàn thờ tổ tiên những ngày tết phải đầy đủ lễ phẩm và nhang khói, có như vậy họ mới cảm thấy ấm cúng, an lòng. Vậy nên người trẻ mong muốn tổ chức chơi tết (như mời bố mẹ đi du lịch xa nhà chẳng hạn) phải lưu ý việc này."Do đó, nếu người trẻ mong muốn mời ba mẹ rời quê lên thành phố ăn tết hay cùng nhau đi du lịch đó đây mà ba mẹ từ chối thì không nên buồn, bởi ba mẹ và những người lớn trong nhà còn có những nhiệm vụ phải làm để giữ lửa, giữ phong tục, giao tiếp với người tổ tiên đã khuất", PGS.TS Nguyễn Ngọc Thơ lưu ý.Thêm vào đó, những ai đang làm bố làm mẹ cần chú ý tạo điều kiện để con trẻ được trải nghiệm không khí tết qua những tập tục cổ truyền như cùng bố mẹ tảo mộ ông bà, bài trí bàn thờ, dán liễn xuân, quây quần bên nồi bánh chưng/bánh tét và sum họp đêm giao thừa, được mặc trang phục đẹp nhất chúc tết ông bà cha mẹ, mừng tuổi dòng họ, láng giềng, khuyến khích các con biết thể hiện lòng biết ơn đối với gia đình, thầy cô, láng giềng. Tất cả những hình ảnh ấy sẽ kết thành ký ức tuổi thơ thật đẹp về ngày tết, sẽ theo các con suốt cuộc đời, và sẽ thôi thúc chúng thực hiện những điều tương tự đối với thế hệ sau nữa khi chúng trưởng thành.Chưa đến châu Âu, sao bóng chuyền 1,93 m Thanh Thúy đã nhận tin cực vui
Rau rất giàu chất phytochemical, giúp tăng cường sức khỏe của tế bào và ngăn ngừa tổn thương DNA
Khám phá văn hóa ẩm thực bản địa Sài Gòn từ rừng ngập mặn Cần Giờ
Ở Khóm 1 (TT.Bến Quan, H.Vĩnh Linh, Quảng Trị), nhiều người biết đến cô bé Hoàng Lê Minh Ngọc ngoan ngoãn, chăm học, siêng năng phụ giúp bố mẹ. Sinh ra, lớn lên ở vùng đất từng bị chiến tranh tàn phá, từ những câu chuyện kể về đời lính của ông bà, cha mẹ…, Ngọc không biết mình đã yêu quý hình ảnh người lính tự bao giờ. Nhưng để trở thành người lính thực thụ, với Ngọc là cả một quá trình nỗ lực.Sau khi tốt nghiệp THPT, 2 năm liền sau đó Ngọc đăng ký thi vào Học viện Cảnh sát nhân dân và Học viện Kỹ thuật quân sự, tiếc là kết quả chưa như mong đợi. Không nản chí, ngay sau khi hoàn thành xuất sắc việc học tại Trường ĐH Kinh tế, ĐH Huế, Ngọc gác lại dự định tìm việc làm mà trở về địa phương tiếp tục theo đuổi giấc mơ trở thành người lính. Ngọc đã tự nguyện viết đơn đăng ký tham gia nghĩa vụ quân sự năm 2025. Dù đường đi hơi "lòng vòng", cuối cùng cô gái xinh xắn này đã toại nguyện.Nói về nữ tân binh Hoàng Lê Minh Ngọc, Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy quân sự TT.Bến Quan Nguyễn Văn Nam cho biết đây là cô gái đầu tiên tình nguyện tham gia nghĩa vụ quân sự của thị trấn. "Không chỉ là niềm vui của gia đình em Ngọc mà còn là niềm tự hào của địa phương. Chúng tôi đã gặp gỡ, động viên và giao trách nhiệm đối với em Ngọc", ông Nam nói.Còn với Ngọc, dù biết chặng đường phía trước là những tháng ngày rèn luyện rất vất vả, nhất là đối với một cô gái trẻ, nhưng cô vẫn không giấu được niềm vui. "Xác định để có thể tham gia nghĩa vụ quân sự đòi hỏi nhiều tiêu chuẩn, nên em đã luôn cố gắng rèn luyện thể chất, phát triển bản thân về mọi mặt. Vì vậy, em rất vui mừng khi được thông báo đạt điều kiện và nhận lệnh nhập ngũ", Ngọc chia sẻ.Tại H.Vĩnh Linh còn có 3 cô gái nữa đã hiện thực hóa mong ước làm người lính trong mùa tuyển quân năm 2025, gồm Ngô Thị Quỳnh Chi (ở thôn Tân Trại 2, xã Vĩnh Giang), Lê Vân Diễm Quỳnh (thôn Liêm Công Đông, xã Hiền Thành) và Lê Thị Ánh Minh (thôn Liêm Công Tây, xã Hiền Thành). Trong đó, Diễm Quỳnh tham gia nghĩa vụ công an, 2 cô gái còn lại tham gia nghĩa vụ quân sự.Chỉ còn vài ngày nữa là lên đường nhập ngũ, tân cử nhân Trường ĐH Kiến trúc Đà Nẵng Ngô Thị Quỳnh Chi rất háo hức. "Em không tránh khỏi hồi hộp nhưng cũng rất tự tin và đã chuẩn bị tinh thần vững vàng nhất. Em quyết tâm sớm hòa nhập môi trường mới, vượt qua những trở ngại ban đầu để luôn hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ. Từ đó được rèn luyện, học tập, cống hiến, hy vọng ghi dấu những năm tháng trong quân ngũ sẽ là thời gian ý nghĩa và đẹp nhất của tuổi thanh xuân", Chi nói.Động lực mạnh mẽ nhất giúp Chi trở thành người lính, ngoài mơ ước của bản thân, còn là sự tiếp sức của người thân. "Những ngày tới em sẽ sống xa gia đình để vào khuôn khổ của môi trường quân đội. Em biết gia đình vẫn sẽ dõi theo động viên và em sẽ cố gắng không làm mọi người thất vọng", Chi nói.Theo kế hoạch, năm 2025 tỉnh Quảng Trị có 1.000 công dân lên đường nhập ngũ. Với nền tảng học vấn, lý tưởng, sức khỏe sẵn có và niềm tin mà gia đình, địa phương gửi gắm, những thanh niên ưu tú này sẽ đóng góp sức trẻ, phát huy hơn nữa truyền thống cách mạng của quê hương.
Vụ ngộ độc sau khi ăn bánh mì: Đồng Nai họp khẩn về an toàn vệ sinh thực phẩm
Mục tiêu của ngân hàng là tái định vị và nâng tầm thương hiệu LPBank trong giai đoạn phát triển mới, hướng tới phục vụ khách hàng tốt hơn và trở thành một trong những ngân hàng hàng đầu Việt Nam.
