Ẩm thực Việt chinh phục thế giới
Phong cách tương lai thể hiện rõ trên xe điện Hyundai Ioniq 5Những tấm lòng vàng 10.4.2023
Thiết kế đẹp mắt, nhỏ gọn
Sản xuất bền vững giúp hướng đến tăng trưởng xanh
Theo ghi nhận của Thanh Niên, lễ hội phết Hiền Quan năm 2025 xã Hiền Quan chỉ tổ chức phần rước kiệu, tế lễ, không tổ chức phần cướp phết.Việc không tổ chức cướp phết khiến người dân Hiền Quan tiếc nuối. Họ cho rằng lễ hội được tổ chức hàng nghìn năm nay nhưng lại thiếu đi phần "linh hồn".Ông Bùi Phúc Khánh (75 tuổi, người dân xã Hiền Quan) bày tỏ dân làng Hiền Quan luôn náo nức hướng về, trông đợi ngày hội làng đầy ý nghĩa. Thế nhưng 7 năm nay xã chỉ tổ chức phần lễ, không tổ chức phần hội (cướp phết) khiến người dân hụt hẫng. Thậm chí, những năm trước, thanh niên trong làng đã tập trung trước sân đền đòi cướp phết ngay tại sân tế lễ của hội.Theo ông Khánh, lễ hội phết Hiền Quan được duy trì hàng nghìn năm qua, dù có những hình ảnh phản cảm do đông người nhưng chưa từng xảy ra sự cố hay có người bị thương. Sau dịch Covd-19, việc dừng cướp phết phải chăng là do địa phương không muốn tổ chức? "7 năm không diễn ra cướp phết, dân làng tâm tư, nhiều người xa quê không về dự lễ hội nữa", ông Khánh nói và khẳng định, nếu cướp phết được tổ chức lại, ông sẽ cùng thôn, chi đoàn thanh niên vận động đảm bảo an ninh trật tự, đáp ứng mọi yêu cầu của cơ quan chức năng.Ông Nguyễn Tiến Nhân (55 tuổi, ở khu 10, xã Hiền Quan), người năm nay được chọn vào vai ông Tiên Chỉ - thực hành phần “khẩn tấu” trong lễ hội, cũng bày tỏ các cơ quan quản lý, chính quyền "trả" lễ hội cướp phết về cho người dân.Liên quan đến việc không tổ chức cướp phết, ông Trần Kim Tuyến, Bí thư Đảng ủy xã Hiền Quan, cho biết năm nay, tỉnh Phú Thọ và H.Tam Nông đã giao chính quyền xã Hiền Quan lên kịch bản tổ chức, nhưng với quy mô lớn như lễ hội này, cấp cơ sở không tổ chức được.Ông Tuyến lý giải, khi cướp phết có hàng trăm người, ai cũng mong muốn được sờ vào quả phết để lấy may, lấy lộc. Vì vậy, vấn đề an ninh của cơ sở sẽ không đảm bảo, phải có sự hỗ trợ của cấp huyện, tỉnh và T.Ư.Mặt khác, địa phương cũng đang thiếu kinh phí để tạo ra một khuôn viên an toàn và văn hóa. Quy hoạch đã có nhưng phải được người dân ủng hộ. Có thể sẽ phải gieo cấy chậm lại và "phải được sự đồng thuận từ cấp trên"."Khó nhất là kinh phí, xã chúng tôi vẫn còn khó khăn, một năm chỉ được phân bổ 300 triệu đồng tiền ngân sách cho mọi thứ nên rất khó. Tôi ví dụ, nếu như hội phết này có 1 tỉ đồng, chúng tôi tổ chức được luôn", ông Tuyến nói.Ông Tuyến chia sẻ, năm nay không tổ chức cướp phết, bản thân ông cũng rất trăn trở nhưng thời gian vẫn hơi gấp. "Nếu có sự chuẩn bị đồng thuận của nhân dân, năm 2026 hội phết sẽ được phục hồi. Trong trường hợp được phục hồi, tôi cũng sẽ đề xuất không cho thanh niên đã uống rượu tham gia cướp phết bằng cách thử nồng độ cồn để đảm bảo an ninh trật tự", ông Tuyến nói tiếp.Lễ hội cướp phết Hiền Quan được tổ chức trong 2 ngày 12 và 13 tháng giêng âm lịch hàng năm tại xã Hiền Quan. Lễ hội được tổ chức nhằm tôn vinh tinh thần thượng võ và tưởng nhớ hai vị thành hoàng là Thiều Hoa công chúa, một nữ tướng dưới thời Hai Bà Trưng có công đánh giặc và Mộc Trang đại vương có công giúp vua Đinh Tiên Hoàng dẹp loạn 12 sứ quân.Lễ hội phết Hiền Quan gồm 4 phần: rước kiệu, tế lễ, kéo quân, đánh phết. Theo người dân quan niệm, nếu ai động được vào, cướp được quả phết sẽ mang lại may mắn cả năm nên phần đánh phết hằng năm tại xã Hiền Quan thu hút rất đông người tới tham dự.
CLB Inter Miami đã trở lại tập luyện ngày đầu tiên (13.1) chuẩn bị cho mùa giải mới 2025 dưới triều đại của HLV Javier Mascherano. Messi và Suarez cùng các đồng đội nổi tiếng của mình đều xuất hiện trên sân tập với trạng thái tâm lý đầy hưng phấn. Sắp tới, họ có nhiều khả năng chào đón thêm một người bạn cũ rất nổi tiếng đó là Neymar từ CLB Al Hilal, tờ AS cho biết."Cho đến nay, khác với thông tin đội bóng lên tiếng phủ nhận việc đàm phán với Neymar. Nhưng ở hậu trường, David Beckham và tỉ phú Jorge Mas, là những người đang làm việc âm thầm để cố gắng ký hợp đồng với ngôi sao người Brazil, dù họ biết rằng mọi thứ sẽ không hề dễ dàng", tờ AS bày tỏ."Luôn thú vị khi có một cầu thủ như Neymar", tiền đạo kỳ cựu Suarez nói trong cuộc họp báo mới đây về khả năng người bạn thân của mình gia nhập Inter Miami. Trong khi đó, tỉ phú Jorge Mas đã công khai muốn có Neymar nếu ngôi sao này quyết định gia nhập đội bóng, và MLS (giải bóng đá nhà nghề Mỹ) nới rộng các quy định về trả lương. Với cựu danh thủ David Beckham, ông đã xem Neymar là ngôi sao kế tiếp cần đưa về Inter Miami sau khi đã có Messi, Suarez, Jordi Alba và Sergio Busquets."Inter Miami hiện đã chuẩn bị cho sự gia nhập của Neymar một cách hết sức thực tế. Đó là đang để trống 1 suất cầu thủ chỉ định, sau khi tiền đạo Leonardo Campana chuyển đến New England Revolution. Họ cũng đã cân bằng tài chính sau khi chia tay nhiều cầu thủ dư thừa hoặc hết hợp đồng, một động thái cho việc sẽ chiêu mộ ngôi sao lớn. Vấn đề giờ đây chỉ cần cái gật đầu của Neymar và MLS bật đèn xanh, thương vụ sẽ diễn ra ngay lập tức", tờ AS nhấn mạnh.Neymar hiện vẫn tập trung vào việc lấy lại phong độ đỉnh cao và trở lại sân cỏ. Anh có nhiều khả năng sẽ bị CLB Al Hilal chấm dứt hợp đồng sớm (còn thời hạn đến ngày 30.6 tới đây), khi các bên đang đàm phán một cách thân thiện. Neymar có 2 lựa chọn, 1 là trở lại CLB cũ Santos (Brazil), hoặc là đến Inter Miami cùng Messi và Suarez, khả năng thứ 2 đang có nhiều hấp dẫn hơn, theo tờ AS."Trong trường hợp quyết định gia nhập Inter Miami, Neymar sẽ đòi hỏi một mức lương rất cao. Tuy nhiên, ông David Beckham và tỷ phú Jorge Mas sẽ áp dụng một chiến lược tương tự như khi ký hợp đồng với Messi. Trong đó, 2 đối tác lớn Apple và Adidas đã sẵn sàng tham gia chia sẻ việc trả lương và thu nhập cho ngôi sao 32 tuổi người Brazil. Do đó, rất hy vọng thương vụ "bom tấn" này sẽ diễn ra, để biến ước mơ của ông David Beckham và Jorge Mas thành sự thật, đó là hồi sinh bộ ba lừng danh "MSN" (Messi, Suarez và Neymar) tại Inter Miami", tờ AS kết luận.Danh thủ Ronaldo sẽ ở lại CLB Al Nassr thêm 1 mùa giải nữa, đến tháng 6.2026, và sẽ nhận được hơn 200 triệu euro cho thỏa thuận mới nhất này, tờ AS cho biết dựa trên các nguồn tin từ báo chí Ả Rập Xê Út và tờ O Jogo của Bồ Đào Nha."Ronaldo sẽ 40 tuổi vào đầu tháng 2 tới đây. Hợp đồng của danh thủ này với Al Nassr sắp hết hạn vào ngày 30.6. Trước tin đồn, CLB Al Hilal muốn chiêu mộ anh để thi đấu tại FIFA Club World Cup đối đầu với Messi, CLB Al Nassr đã gấp rút đàm phán gia hạn và đạt thỏa thuận cực khủng với danh thủ Bồ Đào Nha. Theo đó, với số tiền lương và bản quyền hình ảnh, hợp đồng thương mại, tổng cộng lên đến 200 triệu euro/năm khi ký gia hạn, sẽ giúp Ronaldo tiếp tục giữ vị trí là cầu thủ có thu nhập cao nhất thế giới", tờ AS cho biết.
Những vụ ám sát chính khách gây chấn động thế giới
Tỉ mẩn tạo hình con voi bên căn nhà dài truyền thống, nghệ nhân H'Huyên BHôk (49 tuổi) dừng tay mời chúng tôi vào nhà để tìm hiểu về nghề gốm cổ Yang Tao. Dưới chân nhà dài, những tạo hình như: con voi, con lợn, lọ hoa… đang được bà phơi dưới ánh nắng của ngày đông. "Trong làng tôi chỉ còn vài nghệ nhân làm gốm Yang Tao, họ cũng đã già hết rồi, nếu tính nghệ nhân làm được gốm Yang Tao thì tôi là người trẻ nhất", bà H'Huyên BHôk nói.Bà H'Huyên BHôk cho hay, qua lời kể của bà cố, ngày xưa trong buôn người dân sinh sống không có các vật dụng sinh hoạt như chén, bát…, chỉ dùng lá chuối để đựng cơm. Từ đó, người xưa đã suy nghĩ và sáng tạo, tìm kiếm nguồn đất để nặn ra cái chén đầu tiên, đem đi nung thành công, rồi tiếp tục làm các vật dụng lớn hơn như sành đựng nước, chóe đựng gạo. Thời điểm đó, người dân trong buôn học hỏi lẫn nhau và tự tạo ra các vật dụng riêng để sử dụng trong gia đình."Để thể hiện lòng biết ơn và tôn kính với bề trên, người sáng kiến đã đặt ra rất nhiều quy tắc khi làm gốm Yang Tao, người vi phạm quy tắc sẽ bị bề trên khiển trách", bà H'Huyên BHôk kể và tiếp lời: "Ngày trước, chỉ có phụ nữ làm gốm, đàn ông trong buôn không được làm vì chế độ mẫu hệ. Độ tuổi mà con gái được làm gốm phải từ 17,18 tuổi, chưa có chồng. Trước khi đi lấy đất, con gái không được tiếp xúc với con trai, không trùng ngày 'đèn đỏ', nếu vi phạm sẽ bị run tay chân, không tìm thấy đường về nhà".Nghệ nhân H'Lưm Uông (63 tuổi), nhà ở bên cạnh và là người chỉ dạy cho bà H'Huyên BHôk làm gốm, vừa nằm viện về, tay chân vẫn còn yếu do bị tai biến (hồi tháng 6.2024), nhưng nỗi nhớ nghề vẫn hằn sâu trong đôi mắt của bà. "Bị thế này, mẹ (tôi) cũng nhớ nghề lắm, tay chân cứ khó chịu. Hằng ngày, chỉ có thể ngồi trong nhà dài nhìn H'Huyên BHôk làm gốm, mong mau khỏi bệnh để lại tiếp tục làm gốm như ngày xưa. Từ những năm 1990, chén bát hiện đại từ nơi khác về nên buôn này chỉ còn vài người làm gốm…", bà H'Lưm Uông chia sẻ.Giọng trầm buồn, nghệ nhân H'Huyên BHôk và H'Lưm Uông kể lại khoảng hơn chục năm trước, trong một lần đi bán gốm Yang Tao ở H.Cư Mgar (Đắk Lắk), chiếc xe chở mọi người không may bị lật ở giữa đèo, bà H'Huyên BHôk bị chấn thương ở vùng đầu, rất may không ảnh hưởng đến tính mạng. Nhưng cũng từ đây, người dân trong buôn không còn đi bán gốm ở xa nữa (vì sợ gặp tai nạn) mà chỉ làm các vật dụng phục vụ sinh hoạt trong gia đình. Rồi theo xu hướng phát triển, gốm thủ công không cạnh tranh được với gốm công nghiệp, nên người làm gốm trong buôn ít dần, chỉ còn 5 – 6 người giữ nghề đến ngày nay.Năm 2008, bà Lương Thanh Sơn (nguyên Giám đốc Bảo tàng Đắk Lắk) đã đến buôn Dơng Bắk (xã Yang Tao, H.Lắk) để động viên, hỗ trợ cho bà con giữ lấy nghề gốm cổ lâu đời trong vùng. Các nghệ nhân và người làm gốm cổ ở Yang Tao luôn ghi nhớ rằng, nếu không có TS Lương Thanh Sơn thì nghề gốm đã mất đi.Bà Sơn cho hay những năm trước 2008, bà đã nghiên cứu và đề xuất các dự án phục hồi các làng nghề truyền thống của người Ê Đê, người M'nông tại địa bàn tỉnh Đắk Lắk. Trong đó, bà xin được nguồn vốn cho dự án phục dựng nghề làm gốm của người M'nông tại buôn Dơng Bắk (xã Yang Tao, H.Lắk). Thời điểm này, tại buôn có mở một lớp dạy nghề làm gốm cổ khoảng 15 – 20 người, trong đó có 3 nghệ nhân được mệnh danh là "bàn tay vàng" của địa phương."Qua thời gian làm văn hóa, gắn bó với người dân tại các buôn làng, điều mà tôi đau đáu đến bây giờ là làm sao tạo được nguồn thu, đầu ra cho các sản phẩm gốm Yang Tao của bà con. H.Lắk là vùng du lịch nổi tiếng của tỉnh Đắk Lắk, đặc biệt là khu du lịch hồ Lắk, đây là cơ sở để phát triển các sản phẩm gốm cổ Yang Tao gửi đến tay du khách thập phương", bà Sơn nói.Bà Sơn cho biết thêm, theo thông tin từ một người nghiên cứu (Bỉ) do bà hướng dẫn, sản phẩm gốm cổ Yang Tao đã hiện diện tại Bảo tàng Anh. Trong lần trở lại Dơng Bắk cách đây không lâu, các nghệ nhân (nay già yếu nhưng bàn tay của họ chưa bao giờ biết mỏi) cũng khoe với bà, gốm Yang Tao đã được du khách từ các công ty du lịch lữ hành đến tham quan và tìm mua. Từ đó, cũng tạo nguồn thu nhập đáng kể cho bà con duy trì với nghề.Trao đổi với Thanh Niên, Sở VH-TT-DL Đắk Lắk cho biết, Bộ VH-TT-DL vừa có Quyết định về việc công bố danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đối với nghề làm gốm của người M'nông ở xã Yang Tao (H.Lắk, Đắk Lắk). Đây sẽ là cơ sở quan trọng để gốm cổ Yang Tao được hồi sinh.
